Trong sáng tạo nghệ thuật, người nghệ sĩ lấy trải nghiệm
của bản thân mà nhìn nhận khách thể, chắt lọc tư liệu từ đời sống cá
nhân để tạo chuyện sẽ đem lại nhiều giá trị thẩm mĩ cho tác phẩm.
Nếu tự truyện là chính cuộc đời nhà văn thì ở các thể loại khác, yếu
tố tự truyện là nguồn tài nguyên vô cùng quý giá góp phần tạo nên
giá trị nội dung, tư tưởng nghệ thuật cho tác phẩm. Nghiên cứu yếu
tố tự truyện trong truyện ngắn là hướng tới tri nhận hình thái bản chất
các thành tố tự truyện tham gia vào quá trình tổ chức, cấu thành nên
chỉnh thể nghệ thuật.
1.2. Thạch Lam và Thanh Tịnh là hai nhà văn tiêu biểu của nền
văn học Việt Nam hiện đại với thể loại truyện ngắn trữ tình. Nếu
Thạch Lam gắn kết người đọc qua những trang viết giàu “cảm xúc
yêu thương và trìu mến về những mảnh đời nhỏ bé, khuất lấp” thì
truyện ngắn Thanh Tịnh lại khiến người ta nhớ “cái không khí, cái dư
vị quyến luyến ngọt ngào, có pha chút ngậm ngùi buồn thương”. Có
thể nói, truyện ngắn Thạch Lam, Thanh Tịnh đã đưa người đọc đến
với những mạch nguồn trong trẻo, chút an nhiên lưu dấu trong thẳm
sâu bản thể mỗi con người, cuộc đời