Chùa Hương hai tiếng ấy dường như đã quá đỗi gần gũi mà thiêng liêng với tất thảy mỗi người Việt Nam, đểrồi: “Chẳng đi thì nhớthì thương Ra đi mến cảnh chùa Hương không về” Nhưng Hương Sơn không chỉlà một chốn non kỳthuỷtú, là danh thắng biệt chiếm “nhất Nam thiên”. Mà nơi đây còn là cội nguồn của các tín ngưỡng dân gian, là cõi tâm linh huyền ảo, một trong những trung tâm lớn nhất của Phật giáo Việt Nam đương đại. Theo nhưPhật tích còn lưu lại cho đến nay thìđây là nơi lưu dấu Đức Quan ThếÂm BồTát ứng thân làm công chúa Diệu Thiện con vua Diệu Trang Vương đã tẩy bụi trần tại suối Giải Oan rồi tu hành đắc đạo tại Hương Tích Bảo Động, trởthành bà mẹđộlượng, bao dung cho mọi sinh linh mà ngày nay linh tượng của người còn lưu lại ởnơi đây mà dân gian vẫn gọi là Bà Chúa Ba. Theo những tưliệu lịch sửcho thấy chùa Hương có thểđã ra đời từthời Lê Thánh Tông niên hiệu Quang Thuận thứ8 (1476). Khi đi tuần phú phương Nam ngài đã nghỉởchốn này và cho đến khi Tĩnh đô vương Trịnh Sâm xa giáđến đây vào năm Canh Dần (1770) thìông đã khẳng định đây chính là “Nam Thiên đệnhất động” và cho tạc vào cửa động dòng chữnày. Đểrồi cùng với tạo hoá, con người đã góp công cho chùa Hương trởthành một quần thểkiến trúc nguy nga tráng lệgiữa ngàn non mà có “cao chất ngất mấy toà cổ soái”. Nhưng đáng tiếc thay, trải qua bao dâu bểthăng trầm giặc ngoại xâm bao lần gây binh lửa can qua, xoáđi bao công trình tú lệ. Nhưng không vì thếmà “Hương Tích” ngớt hương thơm, ngược lại hàng năm chùa Hương vẫn rộng mởthiền môn đón hàng chục vạn chúng Phật tửhành hương vềđất phật. Tạo ra một lễhội tôn giáo lớn và kéo dài bậc nhất ởnước Nam ta và cũng là lễhội dài hiếm thấy trên thếgiới. Đây chính là cơhội lớn cho ngành du lịch nước nhà, vì thếtừnhiều năm nay khu danh thắng di tích Hương Sơn đãđược đưa vào khai thác phục vụngành du lịch, là một trong những địa chỉquan trọng trên bản đồdu lịch Việt Nam.