Nghệ thuật sống
on người được sinh ra để đạt tới cuộc sống,
nhưng điều đó tất cảphụthuộc vào con người.
Con người có thểbỏlỡnó. Con người có thể
cứthở, con người có thểcứ ăn, con người có thểcứgià
đi, con người có thểcứ đi tới nấm mồ- nhưng đây
không phải là cuộc sống, đây là cái chết dần. Từcái nôi
tới nấm mồ cái chết dần dài bẩy mươi năm. Và bởi vì
hàng triệu người quanh bạn đang chết trong cái chết
chậm chạp, dần dần này, bạn cũng bắt đầu bắt chước
họ. Trẻcon học mọi thứtừnhững người quanh chúng,
và chúng ta bịbao quanh bởi cái chết.
Cho nên điều đầu tiên chúng ta phải hiểu điều tôi
ngụý bởi “sống”. Nó phải không đơn giản chỉlà già đi,
nó phải là trưởng thành. Và đây là hai điều khác biệt.
Già đi, bất kì con vật nào cũng có khảnăng ấy.
Trưởng thành là đặc quyền của con người.
Chỉvài người mới tuyên bốvềquyền này.
Trưởng thành có nghĩa là mọi khoảnh khắc đều đi
sâu hơn vào nguyên tắc của cuộc sống; nó có nghĩa là
đi xa khỏi cái chết – không hướng tới cái chết. Bạn càng
đi sâu hơn vào cuộc sống, bạn càng hiểu nhiều hơn cái
bất tửbên trong mình. Bạn đi xa khỏi cái chết; một
khoảnh khắc tới khi bạn có thểthấy rằng cái chết không
là gì ngoài việc thay quần áo, hay đổi nhà, đổi hình
dạng – chẳng cái gì chết, chẳng cái gì có thểchết được.
Cái chết là ảo tưởng lớn nhất có đó.
Với trưởng thành, quan sát cây cối mà xem. Khi
cây vươn lên cao, rễcủa nó ăn sâu xuống, sâu hơn. Có
cân bằng – cây vươn càng cao rễ ăn càng sâu. Bạn
không thểcó cây cao bốn chục mét với bộrễnhỏ được;
chúng không thể đỡ được cây khổng lồnhưvậy.
Trong cuộc sống, trưởng thành nghĩa là đi sâu vào
bên trong bản thân mình – đó là nơi rễcủa bạn ăn vào.
Với tôi, nguyên tắc thứnhất của cuộc sống là thiền.
Mọi thứkhác tới ởhàng thứhai. Và thời thơ ấu là thời
gian đẹp nhất. Khi bạn
già hơn điều đó nghĩa là
bạn đang tới gần cái chết
hơn, và việc đi vào thiền
trởthành ngày một khó
khăn hơn.
Thiền nghĩa là đi vào
trong cái bất tửcủa bạn,
đi vào trong cái vĩnh
hằng của bạn, đi vào
trong tính thượng đếcủa
bạn. Và đứa trẻlà người
đủphẩm chất nhất bởi vì nó không bịnặng gánh bởi tri
thức, không bịnặng gánh bởi tôn giáo, không bịnặng
gánh bởi giáo dục, không bịnặng gánh bởi đủmọi loại
rác rưởi. Nó hồn nhiên.
C

Trưởng thành có
cùng nghĩa nhưhồn
nhiên, chỉvới một
khác biệt duy nhất:
nó là sựhồn nhiên
được giành lại, nó là
sựhồn nhiên được
đoạt lại.
|
|
iii
18/03/2010 – 1/ 2 iv
Nhưng không may hồn
nhiên của nó bịkết án là
dốt nát. Dốt nát và hồn
nhiên có điểm tương tự,
nhưng chúng không là một.
Dốt nát cũng là trạng thái
không biết – nhưng có khác
biệt lớn lao nữa, điều đã bị
toàn thểnhân loại bỏqua
mãi cho tới nay. Hồn nhiên
là không có hiểu biết
nhưng nó không có ham
muốn được hiểu biết. Nó là
mãn nguyện, thoảmãn
hoàn toàn.
Đứa trẻnhỏkhông có
tham vọng, nó không có
ham muốn. Nó bịcuốn hút
thếvào khoảnh khắc này –
con chim tung cánh thu hút
mắt nó toàn bộthế; mỗi con bướm thôi, màu sắc rực rỡ,
và nó bịmê mẩn; cầu vồng trên trời. và nó không thể
nào quan niệm được rằng có thểcó cái gì ý nghĩa hơn,
phong phú hơn cầu vồng này. Và đêm đầy sao, sao xa
tít ngoài sao.
Hồn nhiên là giầu có, nó là tràn đầy, nó là thuần
khiết.
Dốt nát là nghèo nàn, nó là kẻ ăn xin – nó muốn cái
này, nó muốn cái nọ, nó muốn được am hiểu, nó muốn
được kính trọng, nó muốn giầu có, nó muốn quyền
hành. Dốt nát đi trên con đường của ham muốn. Hồn
nhiên là trạng thái của vô ham muốn. Nhưng bởi vì cả
hai đều không có tri thức, chúng ta bịlẫn lộn vềbản
chất của chúng. Chúng ta đã cứcho rằng chúng là một.
Bước đầu tiên trong nghệthuật sống là hiểu ra phân
biệt giữa dốt nát và hồn nhiên. Hồn nhiên phải được hỗ
trợ, được bảo vệ- bởi vì đứa trẻ đã mang theo mình kho
báu vĩ đại nhất, kho báu mà các hiền nhân tìm ra sau
những nỗlực cam go. Các hiền nhân đã nói rằng họtrở
lại thành trẻthơlần nữa, rằng họ được tái sinh. Ở Ấn
Độ, người brahminthực, người biết thực, đã tựgọi
mình là dwij, được sinh hai lần. Sao lại được sinh ra hai
lần? Điều gì đã xảy ra cho lần sinh thứnhất? Cần gì
phải có lần sinh thứhai? Và người đó sẽ được gì trong
lần sinh thứhai?
Trong lần sinh thứhai người đó sẽthu được điều đã
có sẵn ởlần sinh thứnhất nhưng xã hội, bốmẹ, những
người xung quanh người đó đã chà nát nó, phá huỷnó.
Mọi đứa trẻ đều bịnhồi nhét bởi tri thức. Tính đơn giản
của nó bằng cách nào đó phải bịloại bỏ đi, bởi vì đơn
giản sẽkhông ích gì cho nó trong thếgiới cạnh tranh
này. Đơn giản của nó đối với thếgiới sẽcó vẻnhưnó là
kẻkhờ; hồn nhiên của nó sẽbịkhai thác theo đủmọi
cách. Sợxã hội, sợthếgiới mà bản thân chúng ta đã tạo
ra, chúng ta cốgắng làm cho mọi đứa trẻthành láu lỉnh,
tinh ranh, am hiểu – lọt vào loại người có quyền lực,
không vào loại người bịáp bức và bất lực.
Và một khi đứa trẻbắt đầu phát triển theo hướng
sai, nó cứ đi mãi theo con đường đó – toàn thểcuộc
sống của nó đi theo hướng đ