Phế cầu khuẩn (Streptococcus pneumoniae) là tác nhân vi khuẩn chủ
yếu gây nhiễm khuẩn nghiêm trọng ở trẻ em và người già như viêm phổi, viêm
màng não mủ và nhiễm khuẩn huyết. Vi khuẩn Streptococcus pneumoniae có
thể có vỏ hoặc không có vỏ polysaccharide. Kháng nguyên vỏ là kháng
nguyên quan trọng để phân loại S. pneumoniae, đồng thời kháng nguyên này
đóng vai trò quan trọng trong quá trình sinh bệnh và lan truyền bệnh trong
cộng đồng. Dựa trên sự khác biệt tính kháng nguyên vỏ, người ta phân loại vi
khuẩn S. pneumoniae thành trên 90 typ huyết thanh khác nhau. Kháng thể
kháng vỏ thường là kháng thể đặc hiệu và có hiệu lực bảo vệ. Vắc xin phế cầu
đang sử dụng là vắc xin cộng hợp, bao gồm một số loại kháng nguyên vỏ
polysaccharide của vi khuẩn S. pneumoniae.
Phương pháp kinh điển cho chẩn đoán typ huyết thanh của vi khuẩn
Streptococcus pneumoniae là phản ứng phồng vỏ Quellung. Phương pháp này
thường rất tốn kém, mất nhiều thời gian, dễ gây dương tính giả do phản ứng
chéo giữa các kháng huyết thanh, lại không phát hiện các trường hợp đồng
nhiễm nhiều typ. Phương pháp xác định typ huyết thanh sử dụng cho các
nghiên cứu trước đây ở Việt Nam cũng chỉ là những kỹ thuật nuôi cấy kinh
điển. Trong vài năm gần đây, nhiều nước trên thế giới đã phát triển kỹ thuật
PCR để định typ huyết thanh có ưu điểm là nhanh, nhạy, ít tốn kém, có tỉ lệ
phát hiện cao và tỉ lệ đồng nhiễm các typ huyết thanh nhiều hơn so với phương
pháp thông thường. Tuy nhiên, các kỹ thuật PCR đã công bố thường chỉ phù
hợp cho từng khu vực nghiên cứu cụ thể và còn hạn chế về số lượng các typ
huyết thanh được phát hiện. Việc tìm ra một quy trình xét nghiệm không dựa
trên nuôi cấy có độ nhạy và độ đặc hiệu cao cho chẩn đoán phần lớn các typ
huyết thanh lưu hành của phế cầu ở mỗi khu vực, mỗi quốc gia là vấn đề hết
sức cần thiết.