Vào cuối những năm 80 c ủa thế kỷ XX, trong khi các Hiệp định hợp tác văn hóa và khoa học kỹ thuật giai đoạn 1986-1990 gi ữa Việt Nam và các nước x ã h ội chủ nghĩa s ắp kết thú c thì chế độ x ã hội chủ nghĩa ở Liên Xô lâm vào khủng hoảng. Kể từ đây, quan hệ quốc tế chuyển sang một giai đoạn mới với những thách th ức gay gắt, đòi h ỏi Việt Nam phải kịp thời đề ra đối sách mới phù h ợp với tình hình thực tế . Trong hoàn cảnh đất nước đang gặp nhiều khó khăn, tình hình thế giới có nhiều chuy ển biến sâu s ắc, Đảng Cộng sản Việt Nam chủ tr ương đưa Việt Nam gia nhập ASEAN, trong đó, xác đ ịnh hợp tác về giáo dục v à đào tạo với các n ước ASEAN là một trong những ưu tiên. Th ực hiện chủ trương c ủa Đảng và Nhà nước, B ộ Giáo dục và Đào tạo tích cực triển khai kế hoạch gia nhập Tổ chức Các Bộ trưởng Giáo dục Đông Nam Á (SEAMEO). Ngày 10-2-1992, tại phiên họp lần thứ 27 của Hội đồng các Bộ trưởng Giáo dục các nước Đông Nam Á, tổ chức tại Brunây, Bộ Giáo dục và Đào tạo nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam trở thành thành viên chính thức của tổ chức này. Sau khi Việt Nam trở thành thành viên chính thức của ASEAN (7-1995), Bộ Giáo dục và Đào tạo Việt Nam trở thành thành viên của Tiểu ban Giáo dục của ASEAN (ASCOE) đã tích cực phối hợp với các n ước trong khu vực ti ến hành nhiều hoạt động thiết thực, có hiệu quả. Trong sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất n ước, giáo dục và đào t ạo có vị trí đặc biệt quan trọng, là quốc sách hàng đầu. Đảng, Chính phủ đ ưa ra nhiều chủ tr ương và chỉ đạo sát sao để đẩy mạnh sự nghiệp giáo dục và đào t ạo. Một trong những chủ trương, bi ện pháp đó là tăng cường hợp tác giáo dục và đào tạo với nư ớc ngoài, trước hết là v ới các nước trong khu vực. Đến năm 2010, Việt Nam có quan hệ hợp tác giáo dục với h ơn 80 nước và vùng lãnh thổ, 36 tổ chức quốc tế và 70 t ổ chức phi chính ph ủ. Qua đó, hợp tác giáo dục v à đào tạo góp phần đẩy mạnh công tác ngoại giao của Việt Nam. T ại Hội nghị cấp cao ASEAN 9 (tháng 10-2003), các nhà lãnh đ ạo ASEAN ký Tuyên bố hòa hợp ASEAN II (Tuyên bố Bali II), nêu những định hướng chiến lược lớn của ASEAN với mục tiêu xây d ựng Cộng đồng ASEAN li ên kết mạnh, tự cường vào năm 2020 v ới 3 trụ cột: Cộng đồng Chính trị – An ninh, Cộng đồng Kinh tế, Cộng đồng Văn hóa – Xã hội. Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 12 (1-2007) quyết định rút ng ắn thời gian hình thành Cộng đồng ASEAN vào năm 2015. Để góp phần xây dựng Cộng đồng ASEAN, đặc biệt là Cộng đồng Văn hóa – Xã hội, bên cạnh các lĩnh vực hợp tác về chính trị, an ninh, kinh tế, cần tăng cường và nâng cao chất lượng hợp tác giáo dục và đào tạo.