Tính cấp thiết của đề tài 1.1. Trong hệ thống truyện Nôm Việt Nam, Nhị độ mai tinh tuyển (NĐMTT) là một tác phẩm đặc sắc với nhiều điểm mới mẻ về thể loại song ít được giới nghiên cứu quan tâm. Vì thế, chúng tôi muốn phiên âm, chú thích để giới thiệu với độc giả. 1.2. Mối quan hệ giữa các truyện Nôm cùng mượn cốt truyện Nhị độ mai có tính biện chứng, tác động qua lại chứ không đơn thuần là ảnh hưởng một chiều từ tác phẩm ra đời trước đến tác phẩm ra đời sau. Do đó, để có thể đánh giá đúng về giá trị của truyện Nôm NĐMTT, cần đối chiếu các tác phẩm này một cách có hệ thống, không chỉ từ phương diện văn học mà còn cả từ góc độ văn bản, văn tự học. 1.3. Chữ Nôm trong văn bản NĐMTT tiêu biểu cho chữ Nôm hậu kì, do đó, việc nghiên cứu theo hướng văn tự học và ngôn ngữ học lịch sử là cách tiếp cận phù hợp, hứa hẹn đưa lại nhiều kết quả khách quan, đáng tin cậy về cấu trúc và cách ghi âm chữ Nôm cũng như những biến đổi chủ yếu của chữ Nôm cuối thế kỉ XIX so với các giai đoạn trước. 1.4. Việc tìm hiểu một số đặc điểm ngữ âm và từ vựng tiếng Việt trong NĐMTT dưới góc nhìn đối sánh với NĐMDC và các tác phẩm thời kì trước sẽ mang đến những thông tin có giá trị, đóng góp cho sự nghiệp nghiên cứu lịch sử tiếng nói của dân tộc.