Ngày nay du lịch trở thành một nhu cầu không thể thiếu trong đời sống
văn hoá – xã hội của các nƣớc. Những nƣớc có ngành kinh tế phát triển hàng
năm có đến một nửa dân số đi du lịch. Nhiều nƣớc coi du lịch là một trong
những chỉ tiêu để đánh giá mức sống của ngƣời dân. Cùng với sự gia tăng quốc
tế hoá sản xuất và đời sống của thời đại, sự phát triển của cách mạng khoa học
kỹ thuật – công nghệ thì du lịch đang và sẽ trở thành một hiện tƣợng xã hội, một
nhu cầu phổ biến biểu thị sự nâng cao mức sống vật chất và đời sống tinh thần.
Ở nƣớc ta du lịch đang trở thành một ngành kinh tế quan trọng, bao gồm
nhiều hoạt động khai thác các tiềm năng của các hệ địa – sinh thái khác nhau
trên khắp đất nƣớc. Sự phong phú, đa dạng của các hình thức du lịch đƣợc thể
hiện từ việc thăm quan các danh lam thắng cảnh tự nhiên, nghiên cứu các thành
phần tự nhiên, xã hội để nghỉ dƣỡng, từ du lịch bằng xe, đi thuyền, đi bộ đến du
lịch cƣỡi thú lớn. Quá trình phát triển của các loại hình du lịch đã tạo ra khả
năng khai thác nhiều tiềm năng to lớn của các tài nguyên tự nhiên, nhân văn.
Trong những năm gần đây thay vì đến những nơi đô thị ồn ào, náo nhiệt
với các tòa nhà che khuất tầm nhìn của con ngƣời thì khách có xu hƣớng đến với
các miền quê để đƣợc hòa mình vào cuộc sống của ngƣời dân, những phong tục
tập quán mang tính truyền thống và tính địa phƣơng, đƣợc hiểu thêm những giá
trị về lịch sử, văn hóa, kiến trúc. Đƣợc hòa mình vào thiên nhiên trong lành với
vẻ đẹp cổ kính của di tích lịch sử và gắn với nó là lễ hội truyền thống độc đáo.
Do vậy việc khai thác các giá trị lịch sử, văn hóa, kiến trúc ở mỗi miền quê là
công việc cực kỳ quan trọng cho phát triển du lịch.
Trong hệ thống các tài nguyên du lịch nhân văn ở Việt Nam, các yếu tố
của văn hoá làng có xu hƣớng phát triển mạnh trong những năm tới đây. Những
ngôi làng cổ đƣợc hình thành từ rất sớm cùng với tiến trình lịch sử đất nƣớc,
chứa đựng trong đó những nét độc đáo, in đậm dấu ấn lịch sử – văn hoá của đất
nƣớc. Mỗi làng có truyền thống lịch sử văn hoá riêng với hệ thống các di tích
nhƣ: đình, miếu, chùa…gắn liến với các lễ hội, các trò chơi dân gian, các phong
tục tập quán, các sinh hoạt văn hoá văn nghệ, không chỉ phản ánh cuộc sống
chiến đấu và lao động của ngƣời dân ở các làng quê, gắn với các danh nhân văn
hoá, thể hiện khát vọng trong đời sống tâm linh của con ngƣời, hƣớng tới cái
chân – thiện – mỹ mà còn chứa đựng nhiều dấu tích của từng giai đoạn phát triển,
từng thời kỳ lịch sử của đất nƣớc. Những giá trị đó có sức hấp dẫn mạnh mẽ đối
với du khách, không chỉ để chiêm ngƣỡng mà còn mong muốn tìm hiểu đến
ngọn nguồn.
Trên vùng châu thổ Bắc Bộ, từ thuở cha ông ta lập nƣớc đến nay có hàng
vạn làng, mỗi làng dù thuộc loại hình nào cũng đều có những nét riêng. Nhiều
làng có những nét độc đáo in đậm dấu vết lịch sử – văn hoá của đất nƣớc. Một
trong những làng đó là làng ca trù Lỗ Khê.
Làng Lỗ Khê nằm trong vùng Ngũ Giỗ của huyện Đông Ngàn, phủ Từ
Sơn, trấn Kinh Bắc. Thời phong kiến là một xã, nay là một thôn của xã Liên Hà,
huyện Đông Anh, Hà Nội. Làng đƣợc hình thành từ lâu đời, đến nay vẫn còn lƣu
giữ nhiều nét của một làng cổ, với quần thể đình, miếu, cổng, luỹ làng, lễ hội
những làn điệu dân ca. Đặc biệt trong đó phải kể đến hình thức sinh hoạt văn
hóa dân gian đặc sắc là hát ca trù – một bộ môn nghệ thuật lâu đời, độc đáo và có
ý nghĩa đặc biệt trong kho tàng âm nhạc, gắn liền với lễ hội, phong tục, tín
ngƣỡng, văn chƣơng, âm nhạc, tƣ tƣởng, triết lý sống của ngƣời Việt.
Lỗ Khê có nhiều tiềm năng để phát triển du lịch, nổi bật là loại hình nghệ
thuật Ca trù. Song trên thực tế, làng Lỗ Khê đã chƣa khai thác đƣợc những lợi
thế của mình cho phát triển du lịch. Do đó em xin chọn đề tài “Tìm hiểu những
giá trị lịch sử, văn hóa của làng Ca trù Lỗ Khê, xã Liên Hà, huyện Đông Anh,
Hà Nội” làm khóa luận tốt nghiệp cử nhân ngành văn hóa du lịch của mình, và
cũng thông qua đó mong muốn đánh giá thực trạng, đề ra các giải pháp hợp lý,
hiệu quả nhằm khai thác triệt để tiềm năng du lịch sẵn có của làng cũng nhƣ việc
quảng bá khuếch trƣơng cho loại hình du lịch văn hóa của làng Lỗ Khê nói riêng,
của thủ đô Hà Nội nói chung.