Có người cho rằng khái niệm Âm -Dương là do Phục Hysáng tạo ra, nhưng Phục Hylà
nhân vật huyền thoại n ên điều này thiếu cơ sở khoa học.
Nhân vật đại biểu cho Âm D ương gia là Châu Diễn (k. 305 -240 tr.C.N.). Ông người
nước Tề, chuy ên nghiên c ứu trời và đất, rất giỏi biện luận n ên có biệt hiệu là Ðàm Thiên
Diễn. Châu Diễn từng giảng học tại cung Tắc Hạ, một trung tâm học thuật của n ước Tề
có mục đích chuẩn bị điển ch ương cho việc trị thiên hạ. Trung tâm qu ytụcả ngàn chư
tử thuộc các học phái Ðạo, Nho, Pháp, Danh, Binh, Âm D ương, v.v., trong đó h ọc
thuyết Hoàng Lão của Ðạo gia nổi bật h ơn cả. Học cung n ày cực thịnh suốt gần 150
năm; Tuân T ử từng ba lần giữ chức Tế tửu tức thủ l ãnh học thuật ở đó.
Là người duy nghiệm chủ nghĩa, Châu Diễn chủ trương “Tiên nghiệm hậu suy : trước
thực nghiệm rồi sau sẽ suy luận ra”. Kế thừa v à phát huy thuy ết Ngũ hành, ông đưa ra
quan điểm Ngũ hành tương sinh tương kh ắc, nhằm t ìm hiểu mối quan hệ đa dạng của
các hành ch ất tự nhiên trong khi chúng tương tác nhau theo t ừng cặp này và tương kh ắc
nhau theo từng cặp khác. Ông c òn cho rằng lịch sử li ên tục khai triển v à biến đổi, không
chuyển động theo ý chí chủ quan của con ng ười. Tiếc rằng hai tác phẩm Châu
Tử và Châu Tử chung thuỷ đãmất; hậu thế chỉ c òn tìm thấy một số dấu vết về cuộc đời
và tư tưởng của ông trong sách Sử ký và Lã thị Xuân Th u.
Học phái Âm D ương gia đạt tới đỉnh cao v ào cuối thời Chiến quốc. Banđầu, thuật ngữ
Âm Dương được dùng để chỉ toàn bộ các lý thuyết t ìm cách giải thích vũ trụ bằng sự kết
hợp các năng l ượng Âm và Dương. Theo quan ni ệm của Âm D ương gia, toàn th ể vũ trụ
sinh ra từ sự kết hợp nguy ên lý đực và nguyên lý cái –Dương và Âm –được tượng
trưng trong kinh D ịch bằng quẻ C àn thuần Dương và quẻ Khôn thuần Âm; hai quẻ ấy là
nguồn gốc của các quẻ khác. Mỗi quẻ t ương ứng với một năng l ượng tự nhiên nhất định.
Phái Âm Dương c ũng dùng các con s ố lẻ (Dương) với các con số chẵn (Âm) bổ sung
cho nhau đ ể giải thích vũ trụ. Về sau, họ lại d ùng các con s ố ấy để thiết lập mối liên hệ
giữa các năng l ượng Âm và Dương v ới Ngũ hành. Ngày nay, có ngư ời cho rằng:mã
binary kết hợp các 0 v à các 1để biểu hiện chuỗi mẫu tự trong máy tính được người sáng
chế ra nó lấy cảm hứng từ các vạch Âm D ương từ Bát Quái v à các hào.