Thời gian qua, nền kinh tế thế giới đã có những dấu hiệu hồi phục bước đầu sau cuộc khủng hoảng tài chính-tiền tệ năm 2008, được coi là tồi tệ nhất kể từ khi xảy ra cuộc Đại suy thoái năm 1930-1933. Bước sang năm 2011, kinh tế thế giới được dự báo tiếp tục phục hồi nhờ sự tăng trưởng của nhóm nước đang phát triển, đặc biệt là Trung Quốc và Ấn Độ, cùng với việc Mỹ và Nhật Bản thực thi các gói kích thích kinh tế bổ sung cuối năm 2010. Ở nước ta, dưới sự lãnh đạo của Đảng, giám sát của Quốc hội, sự điều hành quyết liệt, linh hoạt và kịp thời của Chính phủ, cộng với nỗ lực của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và toàn dân, nền kinh tế cũng từng bước phục hồi và lấy lại đà tăng trưởng khá nhanh, vững chắc. Năm 2010, tăng trưởng Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của nước ta đạt 6,78%, cao hơn kế hoạch đề ra (6,5%). Tính trong cả năm, tăng trưởng GDP quý sau cao hơn quý trước (quý I tăng 5,84%, quý II tăng 6,44%, quý III tăng 7,18%, quý IV tăng 7,34%). Tất cả các ngành, lĩnh vực đều đạt tốc độ tăng trưởng cao hơn so với cùng kỳ năm trước. Cụ thể, nông-lâm-thuỷ sản tăng 2,78%; công nghiệp và xây dựng tăng 7,7%; dịch vụ tăng 7,52%; giá trị sản xuất công nghiệp tăng 14%; tổng mức bán lẻ và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng 24,5%; kim ngạch xuất khẩu đạt 72,2 tỷ USD (tăng 26,4%); kim ngạch nhập khẩu đạt 84,8 tỷ USD (tăng 21,2%); tổng vốn đầu tư toàn xã hội tăng 17,1% (chiếm 42% GDP); tình hình chính trị – xã hội ổn định, an ninh và trật tự an toàn xã hội được bảo đảm; an sinh xã hội và phúc lợi xã hội từng bước được nâng cao. Tuy nhiên, bước sang đầu năm 2011, tình hình trong nước và quốc tế có nhiều thay đổi bất lợi, báo hiệu những khó khăn có thể ảnh hưởng tiêu cực đến mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội và đẩy lùi những thành quả đạt được trong thời gian qua. Trên bình diện quốc tế, bất ổn kinh tế – chính trị tại Trung Đông và Bắc Phi; cuộc khủng hoảng nợ công dai dẳng ở Khu vực sử dụng đồng tiền chung châu Âu (Euro); sự yếu kém của hệ thống ngân hàng, bấp bênh của thị trường nhà ở, thị trường bất động sản và tỷ lệ thất nghiệp cao ở các nước phát triển là những nguyên nhân đẩy mặt bằng giá cả thế giới trong hai tháng đầu năm tăng lên mức đáng ngại. Theo thống kê của Quỹ Tiền tệ thế giới (IMF), chỉ số giá hàng hoá chung thế giới trong tháng 1/2011 tiếp tục tăng so với tháng 12/2010, sau khi đã tăng tới 32,3% so với cùng kỳ năm 2009. Đáng chú ý, giá các mặt hàng nguyên liệu thô nông nghiệp tăng 9,9%; giá hàng kim loại tăng 5,2%; giá lương thực thực phẩm tăng 4,3%; giá năng lượng tăng 4,3%. Việc các chỉ số giá này tăng đã tác động đến lạm phát, khiến một số nước (như Trung Quốc, Hàn Quốc, Thái Lan, Inđônêxia, Ấn Độ ) phải điều chỉnh chính sách tài khoá và tiền tệ theo hướng thắt chặt để đối phó với lạm phát. Việt Nam cũng không ngoại lệ khi chính phủ đã phải điều chỉnh tăng giá một số mặt hàng trọng yếu như xăng, dầu, điện, than; đồng thời điều chỉnh tỷ giá với biên độ lên tới 9,3%. Những quyết định điều chỉnh này đang tạo áp lực tăng giá lớn đối với hàng hoá tiêu dùng trong nước. Trên bình diện trong nước, mặc dù hoạt động kinh tế xã hội trong hai tháng đầu năm nhìn chung vẫn duy trì đà phát triển của năm 2010 với nhiều chỉ tiêu kinh tế quan trọng đạt khá so với cùng kỳ năm trước (sản xuất công nghiệp ước tăng 14,6%, kim ngạch xuất khẩu ước tăng 40,3%, tổng mức bán lẻ hàng hoá và doanh thu dịch vụ tiêu dùng ước tăng 23,7%.), nhưng tình hình cũng đã phát sinh nhiều khó khăn, thách thức. Thiên tai, thời tiết tác động bất lợi đến hoạt động sản xuất và đời sống của người dân; dự trữ ngoại hối thấp; khả năng thanh khoản của nền kinh tế chậm được cải thiện và chỉ số giá tiêu dùng tăng cao (3,87%) Trước những diễn biến mới này, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 11/NQ-CP ngày 24/02/2011 về những giải pháp chủ yếu tập trung kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô và bảo đảm an sinh xã hội. Trước đó, Chính phủ cũng đã ban hành Nghị quyết số 02/NQ-CP ngày 09/01/2011 về những giải pháp chủ yếu chỉ đạo, điều hành thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội và dự toán Ngân sách nhà nước năm 2011. Trong số 7 giải pháp chính nêu lên trong Nghị quyết 11/NQ-CP, đáng chú ý nhất là hai giải pháp đầu tiên, nêu rõ chính phủ sẽ thực hiện chính sách tài khoá và tiền tệ theo hướng thắt chặt, cắt giảm đầu tư công, giảm bội chi Ngân sách Nhà nước. Trong đó, rà soát cắt giảm đầu tư công đóng vai trò quan trọng nhằm hạ nhiệt lạm phát vốn đã lên tới mức 11,75% trong năm 2010. Xuất phát từ tầm quan trọng của việc rà soát cắt giảm đầu tư công và giảm bội chi Ngân sách Nhà nước trong bối cảnh Chính phủ đặt ưu tiên hàng đầu hiện nay là tập trung kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô và bảo đảm an sinh xã hội, em xin lựa chọn đề tài tiểu luận là “Kiểm soát chi tiêu công và quản lý Ngân sách nhà nước ở Việt Nam: Thực trạng và Giải pháp”. Do đây là một đề tài khó, kiến thức của bản thân có hạn nên dù rất cố gắng, em cũng không tránh khỏi thiếu sót. Em rất mong nhận được sự quan tâm chỉ dạy của thầy hướng dẫn: Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Thao – Phó Khoa Tài chính Công.