Giáo dục là quá trình toàn vẹn hình thành nhân cách, được tổ chức có mục
đích, có kế hoạch, thông qua hoạt động và quan hệ giữa nhà giáo dục và người
được giáo dục nhằm chiếm lĩnh kinh nghiệm xã hội của loài người. Giáo dục là
quá trình tác động tới thế hệ trẻ về đạo đức, tư tưởng, hành vi nhằm hình thành
niềm tin, lý tưởng, động cơ, thái độ, hành vi, thói quen ứng xử đúng đắn trong xã
hội. Khẳng định tầm quan trọng của giáo dục UNESCO – tổ chức Khoa học – giáo
dục – văn hóa của Liên hợp quốc cùng nhiều tổ chức giáo dục quốc tế khác đã đề
xuất nhiều giải pháp,đưa ra nhiều thông điệp về giáo dục có ý nghĩa lớn về mặt
phương pháp luận.Đó là những thông điệp về việc gắn sự phát triển giáo dục vào
sự phát triển của kinh tế xã hội,thông điệp “Tổ chức nên giáo dục cho mọi người”,
thông điệp học tập là của cải nội sinh, đặt trên bốn trụ cột giáo dục là “học để biết,
học để làm và học để tự khẳng định mình,học để biết cách chung sống với mọi
người”.
Giáo dục góp phần rất lớn vào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa phát
triển của đất nước.Tuy nhiên hiện nay hệ thống giáo dục của chúng ta đang đứng
trước những khó khăn, thử thách không nhỏ .Giáo dục Việt Nam đang luôn là chủ
đề nóng trên các phương tiện truyền thông, trong nghị trường quốc hội, thậm chí
trong các bữa cơm gia đình. Nghĩa là giáo dục luôn được nhìn nhận ở nhiều góc độ
khác nhau, và giáo dục luôn được sự quan tâm đặc biệt của nhiều nhà nghiên cứu.
Đã có rất nhiều những đề tài quan tâm đếm mảng vấn đề bất bình đẳng trong tiếp
cận dịch vụ giáo dục,khác biệt giới,hay phân hóa giàu nghèo, hay đó là những áp
lực cho giáo dục qua việc phát triển không đồng đều hay do sức ép của dân số.
Giáo dục và dân số có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Giáo dục làm giảm tỷ lệ
4
sinh, giảm tỷ lệ tử vong, tăng quyền và vị thế của phụ nữ, nâng cao chất lượng dân
số. Trong khi đó, sự gia tăng dân số gây lên nhiều áp lực cho ngành giáo dục như
tình trạng thiếu lớp học, thiếu giáo viên, bất bình đẳng trong giáo dục . Tính đến
tháng 4/2009, dân số Việt Nam vào khoảng 86 triệu người (85.789.573 người), tốc
độ gia tăng dân số bình quân là 1,2%
1
, và dân số đông là một trong những lý do
dẫn đến tình trạng giáo dục tại Việt Nam vẫn còn tồn tại những yếu khém nhất
định. Như giáo sư Jean Daniel Rainhorn đã nhận xét “dân số Việt Nam mỗi năm
tăng hơn một triệu người thì ngay cả nền kinh tế phát triển như Pháp cũng chưa
chắc đã chịu nổi”.