Nam Bộ là vùng đất mới của Tổ quốc. Tuy mới chỉ được khai phá hơn ba thế
kỷ, chưa có bề dầy thời gian như các vùng đất trung du Bắc Bộ hay vùng đất ven sông
Hồng, sông Mã, nhưng với đặc điểm tự nhiên, con người, lịch sử., Nam Bộ có truyền
thống lịch sử, văn hóa riêng trên nền thống nhất của lịch sử, văn hóa dân tộc. Những
cái tên như Gia Định, Đồng Nai, Rạch Gầm, Xoài Mút, Nhật Tảo, “Hào khí Đồng
Nai”, “Nam Kỳ lục tỉnh”, v.v. đâu chỉ là địa danh, tên gọi bình thường, đó là mồ hôi,
nước mắt, xương máu của cha ông ta trong hành trình “mang gươm đi mở cõi”, tiến về
phương Nam khai khẩn, mở đất và giữ đất, viết tiếp những trang sử rạng ngời của một
thời “khổ nhục nhưng vĩ đại” (chữ dùng của Cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng) của dân
tộc. Theo đó, trên tiến trình lịch sử Nam Bộ từ buổi đầu hình thành đến cuối thế kỷ
XIX đã nổi lên tên tuổi các nhân vật là những người có những đóng góp lớn lao đối với
cộng đồng xã hội. Để lưu danh họ, bên cạnh những bộ sử biên niên, còn có một dòng
chảy lịch sử khác của nhận thức và tình cảm nhân dân, đó là những truyện kể dân gian
được sáng tác và lưu truyền qua bao thế hệ. Đây là hiện tượng văn học dân gian, văn
hóa dân gian có giá trị, ý nghĩa to lớn, phản ánh sự nhận thức, tình cảm về lịch sử bằng
cảm quan nghệ thuật dân gian của người dân Nam Bộ nói riêng, cả nước nói chung đối
với con người và vùng đất thiêng liêng này. Đã có những công trình sưu tầm, nghiên
cứu về các nhân vật lịch sử Nam Bộ từ cuối thế kỷ XIX trở về trước. Tuy nhiên,
Truyền thuyết và giai thoại về các nhân vật lịch sử Nam Bộ từ cuối thế kỷ XIX trở về
trước còn chưa được sưu tầm và nghiên cứu đầy đủ, do đó cần được sưu tầm, hệ thống
hóa và đào sâu nghiên cứu thêm