Đề tài gồm 3 phần: Phần I: Khái quát chung về kiểm toán Phần II: Sự cần thiết và vai trò của kiểm toán tại Việt Nam Phần III|: Những kiến nghị để nâng cao trách nhiệm của kiểm toán Phần I: Khái quát chung về Kiểm toán I. Lịch sử hình thành và phát triển của Kiểm toán trên thế giới và tại Việt Nam 1. Lịch sử hình thành và phát triển của Kiểm toán trên thế giới Theo ý kiến của nhiều nhà nghiên cứu lịch sử, Kiểm toán ra đời vào thế kỷ thứ III TCN, gắn liền với nền văn minh của Ai Cập và La Mã cổ đại. Ở thời kỳ đầu Kiểm toán chỉ hình thành ở mức độ sơ khai với tên gọi là Kiểm toán cổ điển. Biểu hiện là những người làm công việc ghi chép kế toán đọc to lên những số liệu, tài liệu kế toán cho một bên độc lập nghe và sau đó chứng thực. Vì vậy từ “AUDIT” trong tiếng Anh có gốc từ Latinh “ Audire” có nghĩa là nghe. Cùng với sự phát triển của xã hội và sự phát triển của kế toán là sự phát triển không ngừng của công cụ kiểm soát về kế toán. Ở đâu có hoạt động của con người ở đó có hoạt động kiểm tra, kiểm soát, ở đâu có kế toán ở đó có kiểm tra kế toán. Kiểm tra kế toán phát triển từ thấp đến cao, xã hội phát triển xuất hiện của cải dư thừa, hoạt động kế toán ngày càng được mở rộng và càng phức tạp thì kiểm tra, kiểm soát về kế toán và tài chính ngày một được quan tâm với mức độ cao. Từ thời kỳ cổ đại, kế toán được thực hiện chủ yếu bằng những dấu hiệu riêng trên các sợi dây, thân cây, lá cây. Hình thức này phù hợp với giai đoạn đầu của thời kỳ cổ đại do xã hội còn chưa có của cải dư thừa, nhu cầu kiểm tra của quản lý còn ít và ở mức độ đơn giản. Đến cuối thời kỳ cổ đại, sản xuất đã phát triển, của cải dư thừa ngày càng nhiều, người sở hữu và người quản lý tài sản tách rời nhau. Nhu cầu kiểm tra tài sản và các khoản thu, chi ngày càng phức tạp, hình thức kế toán giản đơn không còn đáp ứng được yêu cầu quản lý. Vì vậy kiểm tra độc lập đã phát sinh trước hết ở La Mã, Pháp và Anh. Ở La Mã, vào thế kỷ thứ III TCN các nhà cầm quyền (người sở hữu tài sản) đã tuyển dụng các quan chức có chuyên môn và độc lập để kiểm tra các báo cáo của người quản lý về tình hình tài sản của họ và đưa ra ý kiến chấp nhận hoặc yêu cầu sửa đổi các báo cáo này. Hình thức kiểm tra được thực hiện bằng cách người quản lý đọc to các báo cáo cho người kiểm tra độc lập nghe rồi chấp nhận. Ở Pháp, vua Charlemagne cũng theo tiền lệ của La Mã đã tuyển các quan chức cao cấp phụ trách giám sát công việc quản lý, đặc biệt là các nghiệp vụ tài chính của các quan chức địa phương và trình bày lại kết quả với Hoàng đế hoặc các vị cận thần. Ở Anh, theo văn kiện của Nghị viện, vua Edouard đệ nhất cho các Nam tước quyền tuyển dụng kiểm toán viên (Auditors), bản thân vua cũng cho đối chiếu lại các tài khoản thuộc di chúc của cố Hoàng hậu Elonor. Từ trung đại trở đi, đã có sự hoàn thiện và phát triển dần của kế toán, chẳng hạn với các khoản giao dịch đã buộc cả 2 bên cùng ghi sổ, do đó phát sinh quan hệ đối chiếu như một hình thức kiểm tra kế toán. Đặc biệt từ thế kỷ XVI trở đi, sự xuất hiện của kế toán kép do một nhà toán học người Ý là Luca Paciola đã khiến cho phương pháp tự kiểm tra của kế toán hoàn thiện hơn, đã đáp ứng đủ nhu cầu quản lý và an toàn tài sản lúc bấy giờ. Từ thế kỷ XVII – XX, các phương pháp kế toán và kỹ thuật thông tin phát triển đến mức tinh xảo đã đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu của quản lý. Đến năm 30 của thế kỷ XX xuất hiện sự phá sản của các tổ chức tài chính và khủng hoảng kinh tế, suy thoái về tài chính chức năng kiểm tra kế toán mới bộc lộ những nhược điểm, đòi hỏi phải có sự kiểm tra ngoài kế toán và kiểm toán được phát triển trở .