1.1 ĐẶTVẤN ĐỀ Hiện nay các hệ thống thích nghi cá nhân(Adaptive System hay Personalized System) đang phát triểnrấtmạnh và được ứngdụng trong nhiều lãnhvực như: tìm kiếm thông tin(Information Retrieval), thươngmại điệntử(e-Commerce) [17]. Trong nhữnghệ thống này,mỗi ngườisửdụngsởhữumột hồsơ đặc trưng(user profile haygọitắt là profile) mà tuỳ theo lãnhvực ứngdụngsẽ baogồm những thông tin khác nhau môtảvề mình như: thông tin cá nhân (họ tên, tuổi, nghề nghiệp), sở thích, nhucầu haymục tiêu, trình độ haynềntảng kiến thức, . Dựa trên profile,hệ thốngsẽ cungcấp thông tin/dịchvụ phùhợp cho người dùng. Đây chính làsự thích nghidựa trên profile. Trong lãnhvực đàotạotừ xa qua internet hay đàotạo trực tuyến (e-learning), các hệ thống thích nghi siêu truyền thông(Adaptive Hypermedia System – AHS) hay hệ thống đàotạo thích nghi siêu truyền thông(Adaptive Educational Hypermedia System – AEHS)cũng đã khai thác profile người dùng đểvậndụngsự thích nghi phùhợpvới kiến thứccũng nhưmục tiêu đàotạocủa người dùng [5], [8], [14]. Cáchệ thống AHS/AEHS đượcsửdụng cho các khoá đàotạo ngắnhạn, trong đósự thích nghi thườngtập trung vào việc cá nhân hoánội dung bàihọc tuỳ vào đặc trưngcủatừng ngườihọc,tức là cùngmột chủ đề nhưngvớimỗi ngườihọc khác nhausẽ cósự thể hiệnnội dung bàihọc khác nhau. Do đó cáchệ thống này đặc biệt quan tâm đến khíacạnh kiến thức đã cócủa ngườihọc vàmục tiêucủa ngườihọc đốivới khoáhọc. Trong cácnămgần đây đàotạo trực tuyến phát triển khámạnhtại Việt nam. Nhiều trường đạihọc, cao đẳng và trung tâm đàotạo đã đưa vàosửdụng hình thức đàotạo này nhằmmục đích nâng cao trình độ cho các đốitượng không có điều kiện đếnlớphọctập trung. Nhìn chung trong cáchệ thống này,mọi ngườihọc đều được đốixử như nhau, nghĩa làtấtcả đều được cungcấp cùng chung các tài liệu vàdịch vụhọctập, không phân biệtnềntảng kiến thức,mục tiêuhọctập, thói quen vàsở thíchcũng như không thể giúp địnhhướnghọctập riêng chotừng cá nhân. Việc thiếu tính thích nghi đốivớitừng cá nhân ngườihọc làmột trong nhữngyếutố làm giảm hiệu quảhọctập trong đàotạo trực tuyến.Một trong những điểm khác biệtrất quan trọngcủa đàotạo trực tuyến sovới hình thức đàotạo truyền thống chính là môi trườnghọctập“ảo”,nơi mà điều kiện giao tiếp vàsựtương tác trực tiếp giữa ngườihọc và ngườidạycũng như giữa những ngườihọcvới nhau phần nàobịhạn chế. Trong ngữcảnh nhưvậy, ngườihọcrấtdễrơi vào tình trạngbị côlập,lạc lõng vàmất phươnghướng trongmột không gian vô cùngrộnglớnvề tài nguyênhọctập vàbạn đồnghọc,từ đósẽ có thái độhọctập thụ động, theo chiềuhướngtự xoayxở với những tài nguyêntảivềtừhệ thống máy chủ vàtự tìm kiếm nhómhọctập, mà thường khi chúnglại không phùhợpvới cá nhân mình (tính phùhợp có thể liên quan đến tiến độhọctập hoặc trình độ tiếp thu) [2]. 1.2 MỤC TIÊUCỦA ĐỀ TÀI Dựa trên hiện trạng tómtắt ở trên, đề tài mong muốn ứngdụng profile để xây dựngmột mô hình haymột môi trườnghọctập tíchcực trong đàotạo trực tuyếndựa trên nhữngtương tác giữa ngườihọc và tài nguyênhọctậpcũng như giữa những ngườihọcvới nhau. Điều nàysẽ góp phần làm giảm khoảng cách giữa đàotạo trực tuyếnvới hình thức đàotạo truyền thống (họctập trungtạilớp). Trong mô hình đề xuấtcủa luậnvăn, ngườihọcsẽ đượchỗ trợmột cách tíchcực hơntừ những hình thứctưvấn như : v Tưvấn chọn đăng ký mônhọcmới hoặc thilại, v Tưvấn cách thứchọc (các hình thứchọctập, phânbổ thời gian, ), và v Tưvấn những tài nguyênhọctập thíchhợp. Tấtcả những hình thứctưvấnkể trênsẽ được thực hiệndựa trên việc khai thác profilecủa cá nhân ngườihọccũng nhưcủa những ngườihọc “tương đồng” nhằm bảo đảm tính thích nghi vàsự phong phúcủakết quảtưvấn. 1.3 NỘI DUNG NGHIÊNCỨU Nhằm đạt đượcmục tiêu đã đề ra, đề tàisẽtập trung nghiêncứu những chủ đề chính nhưsau : a) Cáchệ thống đàotạo trực tuyến : Tìm hiểu tínhnăng, ưu khuyết điểmcủa các hệ quản lý đàotạo(Learning Management System – LMS) phổ biến hiện nay (Moodle, Dokeos, ), cũng như nhữnghệ thống AHS/ AEHS. b) Cáchệ thống thích nghi: Tìm hiểu nhữngvấn đềcơbản liên quan đến profile như : v Thành phầncấu trúc. v Khởitạo,cập nhật. v Khai thácvới phương pháp lọc theonội dung (Content-based Filtering) và lọccộng tác (Collaborative Filtering). Từ cáckết quả nghiêncứu, luậnvănsẽ đề xuấtmột mô hình ứngdụng profile nhằmhỗ trợ tíchcực cho ngườihọc tronghệ thống đàotạo trực tuyến. 1.4 NHỮNG ĐÓNG GÓPCỦA LUẬNVĂN Vớimục tiêu vànội dung nghiêncứu được đặt ra, đề tàisẽ đúckết và giới thiệu các mô hình đặc trưng người dùng phổ biến trong các lãnhvực truyvấn thông tin và thươngmại điệntử,cũng như trong lãnhvực đạotạotừ xa. Đề tàicũngsẽ trình bày tómtắt các phương pháp khai thác đặc trưng cá nhân trong cáchệ thống thích nghi phổ biến. Đề tàisẽ đề xuấtmột mô hìnhtổ chức và khai thác profile nhằm giúp ngườihọc không cònbịlạc lõng trong không gianhọctập ảorộnglớn, luôn nhận được những hình thứctưvấn phùhợpvới cá nhân,từ đósẽ tham gia tíchcực vào các hoạt động họctập và đàotạocủahệ thống đàotạo trực tuyến. Vềmặt ứngdụng thực tiễn,kết quảcủa luậnvănsẽ được đưa vào thử nghiệm trênhệ thống đàotạotừ xahệCử nhân và Hoàn chỉnh ngành Công nghệ thông tin tại trường Đạihọc KhoahọcTự nhiên. Luậnvăncũng được thực hiện trong khuôn khổ đề tài trọng điểmcấp Đạihọc Quốc gia Tp.HCM “Mô hình đặc trưng người dùng (User Profile Model) phụcvụ cho đàotạo trực tuyến”, mãsố B2009-18-01TĐ [2]. Luậnvăn được trình bày thànhsáu chương như sau : Chương1 giới thiệutổng quanvề hiện trạng,mục tiêu vànội dung nghiêncứucủa luậnvăn. Chương2 trình bàyvề hiện trạng đàotạo trực tuyến trên thế giới nói chung vàtại Việt nam nói riêngcũng như hiện trạng ứngdụng thích nghi cá nhân vào tronglĩnhvực đàotạo trực tuyến. Chương3 trình bàytổng quanvề cáchệ thống thích nghi cá nhân, các phương pháp tổ chức,cập nhật và khai thác profile đang được ứngdụng trong cáchệ thích nghi phổ biến. Chương4 trình bàyvề mô hìnhtổ chức và khai thác profile trong đàotạo trực tuyến do chúng tôi đề xuất. Chương5 trình bày phần cài đặt ứngdụng mô hình chohệ đàotạotừ xa ngành Công nghệ thông tin trường Đạihọc KhoahọcTự nhiên. Chương6 trình bày cáckết luận vàhướng phát triểncủa đề tài.