1.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Chuẩn bị bước vào thế kỷ XXI, UNESCO đã đưa ra 4 trụ cột của học tập (giáo dục) : “Học để biết; Học để làm ; Học để cùng chung sống ; và Học để tồn tại”. Đồng thời, bước vào thể kỷ XXI cũng là bước vào thời kỳ phát triển của nền kinh tế tri thức – một nền kinh tế mà “hàm lượng tri thức chiếm phần lớn trong sảm phẩm kinh tế”. Như vậy, ngày nay các dân tộc trên thế giới đều nhận thấy rằng, để phát triển (kinh tế – xã hội) thì không thể không đầu tư để phát triển giáo dục. Sự phồn vinh của mỗi quốc gia phụ thuộc vào trình độ học vấn của mỗi cộng đồng. Chính vì thế giáo dục trở thành chính sách chiến lược của mỗi quốc gia. Đối với đất nước ta, tại Điều 35 của Hiến pháp đã quy định: “Giáo dục đào tạo là quốc sách hàng đầu”. Để giáo dục giữ được vai trò đó, Nghị quyết Hội nghị lần thứ II khoá VIII của BCH Trung ương Đảng đã chỉ rõ “Giáo dục – đào tạo hiện nay phải có một bước chuyển nhanh về chất lượng và hiệu quả đào tạo, về số lượng và quy mô, nhất là chất lượng dạy học trong các trường nhằm nhanh chóng đưa giáo dục – đào tạo đáp ứng yêu cầu mới của đất nước” và đã khẳng định “muốn tiến hành CNH, HĐH thắng lợi, phải phát triển giáo dục – đào tạo, phát huy nguồn lực con người – yếu tố cơ bản của phát triển nhanh và bền vững”. Nguồn lực đó là người lao động có trí tuệ cao, có tay nghề thành thạo, có phẩm chất đạo đức tốt đẹp, được đào tạo và bồi dưỡng và phát huy bởi một nền giáo dục tiên tiến. Giáo dục phải làm tốt nhiệm vụ đào tạo nguồn nhân lực cho đất nước. Giáo dục – đào tạo được coi là bộ phận cấu thành hữu cơ của nền kinh tế hiện đại và là yếu tố hàng đầu tạo ra động lực bên trong cho phát triển kinh tế- xã hội. Phát huy nhân tố con người vừa là mục tiêu vừa là động lực để xây dựng một xã hội văn minh. Bởi vậy, thiết kế và xây dựng một nền giáo dục thoả mãn được yêu cầu nâng cao dân trí, đào tạo nguồn nhân lực dồi dào và bồi dưỡng nhiều nhân tài cho sự phát triển bền vững của đất nước là nhiệm vụ hàng đầu của chúng ta hiện nay. Trong Chiến lược phát triển giáo dục 2001-2010 đã chỉ ra : “Phát triển giáo dục là nền tảng, nguồn nhân lực chất lượng cao là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá, là yếu tố cơ bản để phát triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững”. Chất lượng giáo dục hiện nay đang là vấn đề bức xúc được mọi người quan tâm. Để thực hiện được sứ mệnh của mình trong giai đoạn mới của cách mạng Việt Nam, giáo dục và đào tạo phải phấn đấu để nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo là nhiệm vụ hàng đầu hiện nay. Vinh là một trong những thành phố lớn và đang trên đà phát triển mạnh của đất nước nói chung, đặc biệt là của khu vực miền Trung. Để đáp ứng được yêu cầu, và cung cấp được nguồn nhân lực cho quá trình thực hiện công nghiệp hoá – hiện đại hoá trên đất nước ta nói chung và trên mảnh đất thành phố Đỏ anh hùng nói riêng thì giáo dục – đào tạo, đặc biệt là giáo dục THPT phải có sự nâng cao về chất lượng. Đây là nhiệm vụ cấp thiết hiện nay. Với những lý do đã phân tích ở trên, là một cán bộ quản lý giáo dục, tôi luôn trăn trở với vấn đề tìm các biện pháp hữu hiệu và đồng bộ nhằm nâng cao chất lượng giáo dục THPT. Vì vậy, chúng tôi chọn đề tài “Thực trạng và một số giải pháp chủ yếu nâng cao chất lượng giáo dục ở các trường THPT công lập trên địa bàn thành phố Vinh tỉnh Nghệ An ” làm đề tài luận văn tốt nghiệp khoá học đào tạo Thạc sĩ quản lý giáo dục, với hy vọng góp phần thiết thực vào việc nâng cao chất lượng dạy học trong các trường THPT. 1.2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU Nghiên cứu đánh giá thực trạng và đề xuất một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục THPT ở thành phố Vinh nhằm phát triển giáo dục phù hợp với sự phát triển chung của Thành phố – là trung tâm lớn về văn hoá, khoa học, giáo dục Bắc miền Trung. 1.3. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU: – Nghiên cứu cơ sở lý luận quá trình dạy-học và quản lý nâng cao chất lượng dạy học. – Khảo sát, đánh giá thực trạng chất lượng dạy – học và việc quản lý quá trình dạy-học ở các trường THPT hệ công lập trên địa bàn thành phố Vinh. – Đề xuất một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục hệ công lập trên địa bàn thành phố Vinh. 1.4. ĐỐI TƯỢNG VÀ KHÁCH THỂ NGHIÊN CỨU: – Đối tượng nghiên cứu: Những giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục trung học phổ thông hệ công lập trên địa bàn thành phố Vinh. – Khách thể nghiên cứu: Quá trình dạy học và chất lượng dạy học ở các trường THPT hệ công lập trên địa bàn thành phố Vinh. 1.5. PHẠM VI NGHIÊN CỨU : Đề tài chỉ tập trung nghiên cứu một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao chất lượng giáo dục THPT hệ công lập trên địa bàn thành phố Vinh. 1.6. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU : 1.6.1 Nghiên cứu lý luận: Các văn kiện chính trị của Đảng; các văn bản chỉ thị của Nhà nước về quản lý giáo dục và chất lượng giáo dục; các tài liệu, các công trình nghiên cứu khoa học thuộc chuyên ngành giáo dục – đào tạo. 1.6.2 Nghiên cứu thực tiễn: Điều tra, khảo sát thực tiễn, lấy ý kiến chuyên gia, tổng kết kinh nghiệm. 1.6.3 Nhóm phương pháp hỗ trợ: Công nghệ thông tin, so sánh, toán thống kê. 1.7. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC: Chất lượng giáo dục ở các trường THPT hệ công lập trên địa bàn thành phố Vinh sẽ được nâng cao hơn nếu áp dụng một cách linh hoạt, sáng tạo và đồng bộ, các giải pháp được hệ thống hoá và đề xuất trong đề tài nghiên cứu. Kết quả nghiên cứu có thể áp dụng ở các trường học có đặc điểm hoàn cảnh tương tự. 1.8. CẤU TRÚC CỦA LUẬN VĂN: Luận văn gồm 3 phần : Phần 1 : Mở đầu Phần 2 : Nội dung Chương 1: Một số vấn đề lý luận về chất lượng giáo dục Chương 2: Thực trạng giáo dục phổ thông hệ công lập trên địa bàn thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An. Chương 3: Những giải pháp chủ yếu nâng cao chất lượng giáo dục THPT hệ công lập trên địa bàn thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An. Phần 3 : Kết luận và kiến nghị. Cuối Luận văn là danh mục tài liệu tham khảo và một số phụ lục.