1. Lí do chọn đề tài
1.1. Quan niệm nghệ thuật về con người là phạm trù căn cốt của thi pháp
học hiện đại nhằm giải mã tác phẩm nghệ thuật; thể hiện bản lĩnh sáng tạo và
tầm tư tưởng của một nhà văn, một thời đại sáng tác. Quan niệm nghệ thuật về
con người trong sáng tạo nghệ thuật từ sau 1986 thay đổi sâu sắc. Từ con người
cộng đồng, sử thi, văn học đã trở về với con người cá thể đầy phức tạp, người
đa diện, đa nhân cách. Tiệm cận với chủ nghĩa hậu hiện đại, văn học xem trọng
con người cá thể, lấy cái tôi làm tâm điểm luận giải về cuộc đời. Nghệ thuật
không nhân danh toàn trị, nhất thể, lí tưởng hóa, mà chuyển dần thành xu thế đa
trị, phi trung tâm, giải cấu trúc.
1.2. Trong sự phân nhánh nhiều xu hướng văn xuôi từ sau đổi mới
1986, có sự trở lại của văn học hiện sinh, đậm nhất là ở tiểu thuyết. Hợp lưu của
thuyết hiện sinh với những yếu tố của chủ nghĩa hậu hiện đại đã thay đổi sâu
sắc quan niệm nghệ thuật về con người trong tiểu thuyết Việt Nam đương đại.
Tiếp nhận tư duy triết mĩ học hiện sinh, tiểu thuyết Việt Nam những thập niên
đầu thế kỉ XXI tịnh tiến sâu hơn vào khuynh hướng hiện sinh với những chủ đề
âu lo về bản thể, thân phận con người; khát thèm tự do; sự phi lí, sự dấn thân,
nổi loạn.