Trải qua một thời kỳ dài của nền kinh tế nông nghiệp với cơ chế bao cấp,
nhiệm vụ chủ yếu của các công trình thủy lợi ở nước ta là cấp nước tưới tiêu
phục vụ sản xuất nông nghiệp. Hiện nay, trong điều kiện mới của nền kinh tế
thị trường, hoạt động sản xuất kinh doanh của các hệ thống công trình thủy lợi
đã có những thay đổi đa dạng và mang tính tổng hợp hơn. Nhiều hệ thống
thuỷ lợi phục vụ tưới tiêu hiện đang được đầu tư, nâng cấp để đảm nhiệm
thêm nhiệm vụ mới như: cấp nước thô (nước lấy từ nguồn nước sông tự
nhiên, chưa qua công đoạn làm sạch) phục vụ cho các nhà máy nước sạch
phục vụ công nghiệp và dân sinh; cấp nước cho nuôi trồng thủy sản, du lịch,
giao thông thuỷ,. Do việc phải đảm trách thêm những nhiệm vụ sản xuất
kinh doanh mới này, công tác quản lý, vận hành các công trình trở nên phức
tạp hơn, và chi phí sản xuất cũng tăng cao hơn so với khi hệ thống chỉ có một
nhiệm vụ phục vụ tưới tiêu cho sản xuất nông nghiệp.
Do công tác định giá sản phẩm và hoạt động dịch vụ chưa được quan tâm
thích đánh, hay nói chính xác hơn, do chưa có hệ thống định mức kinh tế kỹ
thuật, định mức chi phí trong hoạt động sản xuất, nên hiện nay vấn đề cân đối
tài chính trong hoạt động sản xuất kinh doanh của các hệ thống thuỷ lợi gặp
rất nhiều khó khăn và luôn rơi vào tình trạng xung đột trong các quan hệ hợp
đồng kinh tế mà không có căn cứ phân định đúng sai. Thực tế này đã dẫn đến
tình trạng, nguồn kinh phí thu được của các hệ thống công trình thủy lợi từ
cấp nước nông nghiệp và các ngành tham gia hưởng lợi không đủ để duy tu
bảo dưỡng và vận hành các công trình của hệ thống cấp nước và các hệ thống
thủy lợi dẫn nước tạo nguồn. Do thiếu kinh phí trong hoạt động vận hành và
duy tu cải tạo, nên các hệ thống thuỷ lợi hiện có ngày một xuống cấp, đời
sống cán bộ công nhân viên của các loại hình doanh nghiệp này ngày càng
khó khăn. Để duy trì hoạt động cầm chừng của các hệ thống này, hàng năm2
nhà nước phải cấp bù một khoản ngân sách không nhỏ. Nếu không có những
định hướng đúng trong quản lý kinh tế và sản xuất kinh doanh, thì mãi mãi
hoạt động của các hệ thống thuỷ lợi vẫn ở trong vòng luẩn quẩn.
Đã đến lúc cần phải vận dụng các biện pháp pháp luật, hành chính, kinh tế,
kỹ thuật và tuyên truyền, giáo dục,. để giải quyết những mâu thuẫn giữa
cung và cầu và tình trạng tài nguyên nước không đủ so với nhu cầu dùng
nước tăng trưởng tương đối nhanh, giải quyết mâu thuẫn giữa tình trạng môi
trường bị xấu đi, trong khi khả năng xử lí và khắc phục không đầy đủ, giải
quyết mâu thuẫn giữa tình trạng giá nước vẫn còn thu tương đối thấp trong
khi phải đầu tư xây dựng công trình là lắp đặt các trang thiết bị quản lí vận
hành công trình nước với chất lượng cao và kinh phí đầu tư lớn.
Vì những lý do nêu trên, tác giả đã lựa chọn đề tài luận văn “Nghiên cứu
phương pháp xây dựng định mức chi phí cấp nước thô từ hệ thống công trình
thủy lợi phục vụ sinh hoạt và công nghiệp”. Việc nghiên cứu phương pháp
xây dựng định mức chi phí nói chung, định mức chi phí cấp nước thô từ hệ
thống công trình thủy lợi phục vụ sinh hoạt và công nghiệp nói riêng, là một
trong những công tác rất cần thiết và cấp bách cần thiết phải được triển khai
ngay. Kết quả của việc nghiên cứu này sẽ là cơ sở quan trọng để các đơn vị có
thể chủ động tổ chức xây dựng, rà soát điều chỉnh định mức cho đơn vị mình,
đồng thời giúp các cơ quan quản lý có thẩm quyền ở địa phương kiểm tra,
thẩm định kết quả tính toán và quyết định ban hành áp dụng các chỉ tiêu định
mức chi phí trong hoạt động quản lý khai thác hệ thống công trình thủy lợi