1. Lý do chọn đề tài Song songvới công cuộc đổi mới đấtnước, nhiềucơhội kinhtế đượcmở ra cho người dân.Vềbản chất, sựnghiệp đổimới đãdẫn đến những biến đổivềcấu trúc xã hội và cósự chuyển đổitừcơ chế baocấp sangcơ chế thị trường.Sự giatăngtốc độ sản xuất hàng hoá công, nông nghiệp vàsự thay thếvị trí, vai tròcủasức lao động bằng công nghệ qua các nguồn đầutư kinhtếlớn đã trở thành nhântốcơbản trong quá trình giải phóngmộtbộ phận lao độngdư thừa ở nông thôn và khuyến khíchhọ đi làm ăn xa nhằm tìm kiếm nhữngcơhội việc làm và thu nhậptốthơn. Dovậy, di cư trở thànhmộtvấn đề có tính quy luật giống như quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá ở các quốc gia khác. Cũng giống nhiều đô thịlớn khác như thành phốHồ Chí Minh,Vũng Tàu, Biên Hoà . hiệntượng dicư trong nhữngnămgần đây ngày cànglớn; riêngvới HàNội, hiệntượng dicư phát triểnmạnhhơncả.Với những chính sách đô thị hoá vàmở rộng HàNội,gắn liềnvới phát triển công nghiệp,mởrộng các ngànhdịchvụ, xây dựngcơsởhạtầng,mởrộng đầutưnước ngoài cùngvớisự phát triểnmạnhmẽcủa lựclượng kinhtế thị trường,của các thành phần kinhtế đãtạo ra nhiều việc làmvới lao động đơn giản, thu hút nhiều lao độngtừtỉnh ngoài đến. Bêncạnh đó, thực trạngtốtcủa môi trường giáodục, đàotạo, nghiêncứu, điều kiện ytế, chăm sócsức khoẻ, đờisốngvăn hoá tinh thần. là những độnglựchấpdẫn nhiều người đến Hà Nội đểlập nghiệp, pháttriển bản thân vàmưucầu cuộc sống tốt đẹp hơn. Dưới những hoàncảnhmới, nhữngmối quanhệmới,lốisống hoàn toànmới, để thích nghivới môi trườngsốngmới – môi trường đô thịvới nhịp độ phát triển cao của công nghịêp hoá, hiện đại hoá,vớicơsởhạtầng kháchẳnvới môi trườngsống ở nông thôn, người dicư đến Hà Nội thựcsựgặprất nhiều khó khăntrong quá trình 7 họctập, làm việc và ổn định cuộcsốngtạinơi hoàn toàn xalạ vàmới đốivới mình. Nhữngbấtcập đó đã đẩy không ít người dicư đếncảnhbần cùng và tham ra vào cáctệnạn xãhôi. Vìvậy,cuộcsốngcủahọsẽ diễn biếntheo chiềuhướng nào, hoặc tốt lên hoặcxấu đi?Cơhội tiếpcậnvới cácdịchvụ xãhộicủahọ ra sao; mà đặc biệt làvới giáodục? Điều nàyvẫn còn là câuhỏimở đốivới các nhà hoạch định chính sách. Xuất pháttừ thựctế nên trên, đề tài luậnvăn thạcsỹ “Nghiêncứu đánh giá thực trạngvề Giáo dân dicư vùng nhà thờ Thái HàNội tiếpcậnvới giáodục” sẽ đi tìm hiểu rõhơnvề những Giáo dân dicư đến HàNội trong vàinămgần đây. Hy vọng nghiêncứu nàysẽ cungcấpmột cái nhìn bao quáthơnvề điều kiệnsốngcũng nhưvềcơhội tiếpcậnvới giáodụccủahọ, đồng thời những thông tin nàysẽ phần nào giúp các nhà hoạch định chính sách xâydựng các chiếnlược phát triểncải thiện chấtlượng cuộcsống cho người dân dicư, góp phần nâng cao nhận thức và điều kiệnsốngcủa người dân nói chung -một trong nhiều nhântố thúc đẩysự phát triển của Hà Nộicũng nhưcủa cảnước. Mặt khác, xuất thân làmột cánbộ nghiêncứucủa Trung tâm nghiêncứu Giới, Gia đình và Môi trường trong Phát triển,với chứcnăngcơbảncủa Trung tâm là nghiên cứu cácvấn đềvề Giới, Gia đình và Môi trường ở Việt Namtừ góc độ phát triển con người và trongmối quanhệtương tácvới cácvấn đề này; Vàmột trong nhiều sứmệnhcủa Trung tâm đó là: Phát hiện nhữngvấn đề xãhộinẩy sinhtừ thực tiễn cuộcsống; Tìm giải pháp cho nhữngvấn đề xãhộicơbản, đặc biệt đểtăngcường phát triển nguồn nhânlực, nên tôi chọn để tài nghiêncứu này nhằm chỉ ramột phần bức tranh chungvề người dicưtại khuvực HàNội, đặc biệt làvới các Giáo dân di cư. Những nhận định ban đầuvề các Giáo dân dicưsẽ giúp cho Trung tâm xây dựng các hoạt động can thiệp nhằm đáp ứng đúng các nhucầucấp thiết trong đời sống và phùhợpvới nhómcư dân đặc thù này, đồng thời làm tiền đề cho việc xây dựngdự án Nâng cao kiến thức vàkỹnăngbảovệ quyềnsức khoẻ sinhsản, quyền sức khoẻ tìnhdục –mở racơhội để các Giáo dân dicư được tiếpcậnvới cácdịch 8 vụ nói chung, trong đó códịchvụ ytế và được phát triển lànhmạnhvềmọimặt, giúp Giáo dân dicư giải quyết những khó khăn và phòng ngừa những nguycơ phải đốimặt trong quá trìnhsinh sống, học tậpvà làm việc tại Hà Nội. 2. Mục đích nghiêncứu của đề tài Tìm ra được nhữngyếutố ảnhhưởngcủa điều kiệnsốngvới việc tiếpcận giáodục của các Giáo dân dicư; trêncơsở đó đề xuất các chính sách xãhộihợp lý,cải thiện điều kiệnsống, nâng caocơhội tiếpcậnvới cácdịchvụ xãhội mà đặc biệt làtạo điều kiện đểhọ cócơhội tiếpcậnvới giáodục, nhằm đảmbảosự đóng góp xây dựng thủ đô,mặt khác không đẩy người dân di cưthamgia các tệnạn xã hội. 3. Giới hạn nghiêncứu của đề tài – Đánh giácơhội tiếpcận giáodụccủa các Giáo dân dicư thông qua các điều kiện sống. – Chỉ ra những thuậnlợi và khó khăn hiệntại mà Giáo dân dicưgặp phải trong quá trình học tập cũng nhưlàmviệc tại Hà Nội. II. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 1. Câu hỏi nghiên cứu/ giả thiết nghiêncứu Câu hỏi nghiên cứu – Các Giáo dân di cưcócơhội tiếpcận với giáodục không? – Nhữngyếutốvề điều kiệnsống cócản trở các Giáo dân dicư tiếpcận giáodục không? Giảthuyếtnghiên cứu – Giáo dân dicưít có cơhội tiếp cậnvới giáo dục. – Những thay đổivề điều kiệnsống và công ăn việc làncủa các Giáo dân dicư thực sựcó ảnh hưởng đến việc tiếpcận vớigiáo dục. 9 2. Khách thểvà đốitượng nghiên cứu – Khách thểnghiên cứu: Những Giáo dântừ nông thôn ra HàNội tìm việc làm đang tham gia sinh hoạt tại nhà thờThái Hà, quận ồng Đa, Hà Nội. – ối tượng nghiên cứu. Cơhội tiếpcậnvới giáodụccủa các Giáo dân dicư vùng nhà thờ Thái Hà, Hà Nội. 3. Phương pháp tiếpcận nghiên cứu – Hình thức nghiêncứucủa đề tài này thuộc loại hình nghiên cúucơbản,bước đầu nhằm tìmhiểu thực trạng về Giáo dân dicưtiếp cận vớigiáo dục. – Các phương pháp tiếp cận: sửdụng phối hợp các phương pháp sau: + Nghiên cứu tài liệu. + Điều tra khảo sát + Phỏng vấn sâu. 4. Phạmvi, thời gian khảo sát – Phạmvi nghiên cứu § Vùng dân cư nhà thờThái Hà, Quận ống Đa,Hà Nội § Những Giáo dân di cư đến Hà Nộitrong vòng5 nămtrởlại. – Thời gian tiến hành khảo sát § Từtháng 3/2007 đến tháng 11/2007