Nhà nước ta là Nhà nước của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. Trong hệ thống tổ chức bộ máy nhà nước, Quốc hội được xác định là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Quốc hội là cơ quan duy nhất có quyền lập hiến, lập pháp, quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước và thực hiện quyền giám sát tối cao đối với toàn bộ hoạt động của Nhà nước. Việc thực hiện quyền giám sát tối cao của Quốc hội có ý nghĩa hết sức quan trọng, thể hiện vai trò của cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất, cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của các cơ quan nhà nước, bảo đảm tôn trọng và phát huy quyền dân chủ của nhân dân. Trong những năm qua, cùng với quá trình đổi mới của cả hệ thống chính trị theo đường lối của Đảng, hoạt động của Quốc hội có nhiều đổi mới và đạt được nhiều thành tựu quan trọng. Quốc hội ngày càng thực hiện tốt hơn chức năng, nhiệm vụ theo quy định của hiến pháp và pháp luật, trong đó, hoạt động giám sát của Quốc hội tiếp tục được đẩy mạnh, chất lượng, hiệu lực được nâng lên. Nội dung giám sát đã tập trung vào nhiều vấn đề bức xúc trong cuộc sống, có tác động tích cực đến hoạt động lập pháp và quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước, góp phần phát triển kinh tế xã hội và giữ gìn trật tự kỷ cương của đất nước. Tuy nhiên, hoạt động giám sát của Quốc hội trong những năm qua còn có những mặt hạn chế. Hiệu quả hoạt động giám sát mặc dù đã đạt những kết quả nhất định nhưng mới đáp ứng ở mức thấp so với yêu cầu, đòi hỏi của cuộc sống, từ nguyện vọng của nhân dân và quy định của hiến pháp, pháp luật. Một số nội dung giám sát quan trọng như việc giám sát quản lý, sử dụng ngân sách; quản lý vốn và tài sản nhà nước; công tác cải cách thủ tục hành chính; cải cách tư pháp chưa được tập trung cao; giám sát việc ban hành văn bản hướng dẫn thi hành luật, pháp lệnh chưa làm được nhiều và thường xuyên; giám sát việc giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân vẫn còn lúng túng, hiệu quả chưa cao; chưa chú trọng theo dõi, đôn đốc đến cùng việc tiếp thu, giải quyết các kiến nghị để đánh giá đúng kết quả, hiệu lực giám sát; hoạt động giám sát về phòng, chống tham nhũng cũng chưa thu được kết quả như mong muốn. Bên cạnh đó, việc lựa chọn phương thức giám sát còn bị động, nhiều cuộc giám sát mới dừng lại ở việc nghe báo cáo, nắm tình hình và chủ yếu dựa vào thông tin do chính các cơ quan chịu sự giám sát cung cấp; các công cụ phục vụ hoạt động giám sát chưa đủ mạnh, do đó phát huy hiệu quả chưa cao; chưa xây dựng được các thiết chế phù hợp để bảo đảm cho Quốc hội có đầy đủ điều kiện tiến hành hoạt động giám sát một cách thực chất. Về đối tượng và nội dung quyền giám sát tối cao của Quốc hôi, quyền giám sát của UBTVQH, của Hội đồng dân tộc và các ủy ban của Quốc hội hiện nay còn có nhiều quan điểm khác nhau. Có quan điểm cho rằng, hoạt động của UBTVQH, Hội đồng dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội chỉ là hoạt động bổ khuyết, hỗ trợ cho hoạt động giám sát tối cao của Quốc hội. Quan điểm khác lại cho rằng hoạt động giám sát của UBTVQH, Hội đồng dân tộc và các ủy ban của Quốc hội gắn liền với hoạt động giám sát tối cao của Quốc hội, nằm trong một thể thống nhất, không tách rời nhau. Trong đó, UBTVQH, Hội đồng dân tộc và các ủy ban của Quốc hội thực hiện chức năng giám sát của mình theo quy định của pháp luật và phục vụ cho hoạt động giám sát tối cao của Quốc hội. Chính vì thế, việc nghiên cứu xây dựng luận cứ khoa học nhằm đánh giá đầy đủ và thống nhất chức năng và hiệu quả hoạt động giám sát của các cơ quan của Quốc hội trong tổng thể hoạt động giám sát của Quốc hội là một yêu cầu cần thiết trong quá trình xây dựng nhà nước pháp quyền ở Việt Nam hiện nay.