Hiện nay trong khoa học và thực tiễn có nhiều ý kiến khác nhau về bản chất pháp lý của chế định thời hiệu trong luật hình sự. Tuy nhiên, nghiên cứu các quy phạm của chế định này trong PLHS Việt Nam hiện hành (Các Điều 23, 24, 55, 56 BLHS năm 1999), theo quan điểm của chúng tôi, bản chất pháp lý của chếđịnh thời hiệu trong luật hình sự là ở chỗ: Sau một thời hạn nhất định do luật định đã qua và khi đáp ứng đầy đủ các đòi hỏi được ghi nhận trong PLHS, thì người phạm tội không thể bị Nhà nước truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc không phải chấp hành bản án kết tội đã có hiệu lực pháp luật. Phân tích bản chất pháp lý của chế định này, chúng ta có thể chỉ ra các đặc điểm cơ bản dưới đây.