Thờ cúng tổ tiên là một hiện tượng mang tính tất yếu của xã hội đã tồn
tại ở nhiều quốc gia trên thế giới trong đó có Việt Nam. Trên lãnh thổ Việt Nam
với 54 tộc người anh em, mỗi tộc người có một niềm tin về linh hồn của ông
bà tổ tiên cũng như việc ứng xử với họ. Từ đó, có những hình thức thể hiện
niềm tin hay sự hiếu thảo khác nhau: Người Kinh thờ cúng tổ tiên thể hiện qua
việc chăm sóc mồ mả, cúng giỗ, chăm sóc hương khói hằng ngày; người Ba
Na, Ê Đê thể hiện qua việc chăm sóc mồ mả từ lúc qua đời cho đến khi làm lễ
bỏ mả; người Khmer thể hiện qua việc chăm sóc tro cốt ông bà, làm những việc
thiện để tạo phước, đọc kinh cầu siêu và cúng Đôlta,. Những giá trị văn hoá
tốt đẹp đó đã góp phần quan trọng tạo nên bản sắc văn hoá Việt.
Tỉnh Trà Vinh nơi có số lượng đồng bào Khmer sinh sống đúng thứ 2 ở
vùng đất Nam bộ. Đây cũng là địa bàn cư trú khá cổ xưa của người Khmer khi
họ di cư đến đồng bằng sông Cửu Long. Văn hoá dân gian của người Khmer ở
đây rất phong phú và đa dạng, nổi bật là thờ cúng tổ tiên, cúng thần, các lễ hội
gắn liền với Phật giáo Nam tông. Bên cạnh đó, những truyền thuyết, thần thoại
lí giải các hiện tượng tự nhiên, xã hội đã tạo nên diện mạo văn hóa đặc sắc của
người Khmer ở Trà Vinh nói riêng và Nam bộ nói chung. Tuy nhiên, dưới tác
động của sự phát triển kinh tế xã hội văn hoá của người Khmer ở Trà Vinh đã
và đang thể hiện sự giao lưu tiếp biến mạnh mẽ với các tộc người cộng cư.
Trong quá trình hình thành tộc người tại vùng đất Trà Vinh, người Khmer
chọn những vùng đất giồng cao ráo để định cư, xây dựng chùa để làm nơi sinh
hoạt tôn giáo và cố kết cộng đồng. Phật giáo Nam tông là tôn giáo mà người
Khmer tại Trà Vinh tôn kính. Ngôi chùa là nơi ngự trị của Đức Phật là nơi cả
cộng đồng tin tưởng và ra sức xây dựng, bảo vệ. Người Khmer tin rằng tất cả
mọi hoạt động trong cuộc đời con người đều được đức Phật (Phật Thích Ca
Mâu Ni) ghi nhận, họ tin tưởng vào kinh Phật, những lời dạy của đức Phật luôn
là chân lý trong ứng xử của con người. Trong cuộc sống sản xuất, người Khmer
rất tin tưởng vào các vị thần thánh được lý giải thông qua các truyền thuyết
Phật giáo. Trong tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên Phật giáo Nam tông giữ vai trò rất
quan trọng: tạo ra thế giới cho linh hồn tổ tiên, kinh Phật là con thuyền đưa linh
hồn đến bến bờ giải thoát, ngôi chùa là nơi để linh hồn nương tựa, góp phần
giải thích nguồn gốc tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên của người Khmer. Tuy nhiên,
tôn giáo này cũng không khắt khe nguyên tắc mà gắn bó với tâm tư nguyện
vọng của Phật tử, dung hợp những quan niệm tiến bộ trong đời sống thường nhật
góp phần xây dựng chủ trương “tốt đời đẹp đạo”. Thông qua ảnh hưởng của tôn
giáo, tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên của người Khmer ở Trà Vinh vừa mang âm
hưởng của một tín ngưỡng dân gian vừa mang màu sắc của một lễ hội tôn giáo,
vừa ở không gian gia đình gia tộc, vừa thuộc không gian cộng đồng dân tộc.