Nhân lực y tế là một trong sáu thành phần của hệ thống y tế. Bác sĩ là
nhân lực y tế quan trọng, họ là người giao tiếp trực tiếp với người bệnh, ứng
dụng những thành tựu của khoa học công nghệ trong y khoa để chẩn đoán,
điều trị và tư vấn cho người bệnh [1-3]. Năng lực của bác sĩ ảnh hưởng rất lớn
tới chất lượng dịch vụ y tế, uy tín của hệ thống y tế và sức khoẻ của người
bệnh cũng như cộng đồng [2].
Ở nhiều nước trên thế giới, phân bố bác sĩ thường không phù hợp với
nhu cầu chăm sóc sức khoẻ. Nhiều bác sĩ phục vụ ở nơi có điều kiện kinh tế
xã hội phát triển trong khi rất thiếu bác sĩ ở nơi khó khăn [4, 5]. Các nhóm
dân tộc thiểu số thường sống ở vùng khó khăn có tỷ lệ bác sĩ phục vụ ít hơn
do có ít bác sĩ người dân tộc thiểu số được đào tạo và khó thu hút bác sĩ làm
việc trong cộng đồng của họ [6-8].
Các nước dành nhiều nỗ lực đưa bác sĩ về làm việc ở vùng khó khăn và
nhiều chiến lược, giải pháp đang được chia sẻ rộng rãi trên thế giới. Nói
chung, các chính sách mang tính tổng thể đều tập trung tạo sức hút và giữ
chân bác sĩ làm việc ở nơi kém thu hút thông qua tuyển chọn, đào tạo, và các
chính sách đãi ngộ [9-11].
Ở Việt Nam, bác sĩ cũng có xu hướng tập trung cao ở nơi đô thị và vùng
đồng bằng đông dân và rất ít bác sĩ làm việc ở miền núi, nơi các dân tộc ít người
(DTIN) sinh sống. Nhân lực y tế nói chung là người dân tộc thiểu số cũng tương
đối thấp, chiếm khoảng 5% nhân lực y tế cả nước so với 14% dân số. Hơn nữa,
vùng DTIN sinh sống có điều kiện đi lại khó khăn và đặc điểm văn hoá, ngôn
ngữ, dân trí rất khác biệt cản trở khả năng tiếp cận dịch vụ y tế [12-14].
Việt Nam đã có nhiều chính sách tăng cường bác sĩ làm việc cùng với
đầu tư cơ sở vật chất cho vùng khó khăn, tăng khả năng tiếp cận với dịch vụ y
tế có chất lượng. Đào tạo bác sĩ đa khoa theo chương trình 4 năm từ y sĩ, chủ
yếu cho tuyến cơ sở và miền núi, bên cạnh các chính sách cử tuyển và đào tạo
theo địa chỉ, đang giúp nâng cao tỷ lệ bác sĩ phục vụ tại vùng khó khăn và
DTIN [14-20]. Tuy nhiên, hiện nay đang xuất hiện nhiều vấn đề về chất lượng
bác sĩ đa khoa hệ 4 năm. Cho đến nay, chưa có đánh giá đầy đủ và khoa học thực
trạng đào tạo và chất lượng bác sĩ đào tạo theo chương trình 4 năm cũng như
việc sử dụng, giữ chân các bác sĩ này tại địa phương. Chúng tôi tiến hành nghiên
cứu “Thực trạng và giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo bác sĩ đa khoa
theo chương trình 4 năm cho vùng dân tộc ít người” với các mục tiêu sau:
1) Mô tả thực trạng đào tạo bác sĩ đa khoa chương trình 4 năm tại một
số trường đại học y dược năm 2016;
2) Mô tả thực trạng sử dụng bác sĩ đa khoa được đào tạo theo chương
trình 4 năm tại một số địa phương năm 2016;
3) Đánh giá khả năng đáp ứng nhiệm vụ và đề xuất giải pháp cải thiện
chất lượng bác sĩ đa khoa được đào tạo theo chương trình 4 năm.