Tăng trưởng kinh tế là biến số kinh tế vĩ mô quan trọng nhất phản ánh kết quả hoạt
động chung của xã hội do sản xuất nhiều hàng hóa và dịch vụ hơn, cải thiện năng suất và tăng
trưởng cung lao động. Tăng năng suất liên quan đến sự kết hợp của lực lượng lao động, vốn
vật chất như nhà máy và thiết bị; tăng cường sử dụng công nghệ mới. Hiện nay, hầu hết các
quốc gia trên thế giới đều quan tâm đến tăng trưởng kinh tế, mối quan hệ của nó với các yếu
tố thành phần thúc đẩy kinh tế phát triển. Tuy vậy, cơ chế hoạt động (dựa theo sự can thiệp
quản lý của nhà nước hay theo quy luật của nền kinh tế thị trường), các nhân tố tác động đến
tăng trưởng kinh tế vẫn đang còn gây nhiều tranh luận.
Học thuyết về tăng trưởng kinh tế bắt đầu với lý thuyết “bàn tay vô hình – invisible
hand” của Adam Smith. Theo đó, thị trường tự nó sẽ tối đa hóa hiệu quả kinh tế. Tuy nhiên,
khi đối diện với các giai đoạn thăng trầm của nền kinh tế, thị trường tự do vẫn chưa giải quyết
được nhiều vấn đề còn tồn tại hoặc được giải quyết với hiệu quả chưa cao. Do đó, cần phải
có sự tham gia của Nhà nước với vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tăng trưởng kinh tế
bền vững. Trong đó, Ngân sách nhà nước là một trong những công cụ quan trọng để Nhà nước
đảm bảo mục tiêu này.
Về mặt lý thuyết, ngân sách Nhà nước (NSNN) là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà
nước được dự toán và thực hiện trong một năm để bảo đảm thực hiện các chức năng, nhiệm
vụ của Nhà nước, thể hiện các mặt hoạt động kinh tế xã hội của Nhà nước ở tầm vĩ mô. Ngân
sách nhà nước là một điều kiện vật chất quan trọng để thực hiện các nhiệm vụ của nhà nước
và là khâu chủ đạo trong hệ thống tài chính của mỗi quốc gia. Chính vì vậy, hai thập kỷ qua
trên thế giới đã chứng kiến một làn sóng phát triển mạnh mẽ trong cải cách và nâng cao hiệu
quả quản lý ngân sách cả ở các nước tiên tiến cũng như ở các nước đang phát triển (Shah và
Shen, 2007). Động cơ chính của cải cách và đổi mới trong ngân sách khác nhau giữa các quốc
gia, bao gồm: khủng hoảng tài chính, áp lực giảm chi tiêu công và thay đổi quản trị chính trị
(Curristine và cộng sự, 2007). Một số nghiên cứu của các nước trên thế giới đã cung cấp cái
nhìn sâu sắc về hiệu quả trong quản lý ngân sách. Olulu (2014) lập luận rằng quản lý hiệu quả
có thể đóng góp cho ngân sách theo ba cách chính: giúp cải thiện ưu tiên chi tiêu; gây áp lực
lên các bộ /cơ quan từ trung ương để nâng cao hiệu quả chương trình của họ và đảm bảo rằng
ngân sách phát huy hiệu quả.