Việt Nam là quốc gia nông nghiệp, đang trong quá trình công nghiệp hóa,
hiện đại hóa, do đó, phát triển nông nghiệp và nông thôn luôn được các cấp chính
quyền từ cơ sở đến trung ương đặc biệt quan tâm. Tại Hội nghị lần thứ bảy Ban
Chấp hành Trung ương khóa X, Đảng Cộng sản Việt Nam đã nêu rõ “Xây dựng
xã hội nông thôn ổn định, hòa thuận, dân chủ, có đời sống văn hóa phong phú,
đậm đà bản sắc dân tộc, tạo động lực cho phát triển nông nghiệp và xây dựng
nông thôn mới, nâng cao đời sống nông dân” [37]. Nghị quyết số 26- NQ/TW
cũng nhấn mạnh “Xây dựng nông thôn mới có kết cấu hạ tầng kinh tế – xã hội
hiện đại, cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất hợp lý, gắn nông nghiệp
với phát triển nhanh công nghiệp, dịch vụ, đô thị theo quy hoạch; xã hội nông
thôn ổn định, giàu bản sắc văn hóa dân tộc; dân trí được nâng cao, môi trường
sinh thái được bảo vệ, hệ thống chính trị ở nông thôn dưới dự lãnh đạo của Đảng
được tăng cường” [37].
Cụ thể hóa các nội dung trên, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết
định số 800/2010/QĐ-TTg ngày 04/06/2010 phê duyệt Chương trình Mục tiêu
quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010 – 2020. Quyết định
800/2010/QĐ-TTg đã nêu rõ mục tiêu chung và các mục tiêu cụ thể của Chương
trình xây dựng nông thôn mới. Mục tiêu chung là “Xây dựng nông thôn mới có
kết cấu hạ tầng kinh tế – xã hội từng bước hiện đại; cơ cấu kinh tế và các hình
thức tổ chức sản xuất hợp lý, gắn nông nghiệp với phát triển nhanh công nghiệp,
dịch vụ; gắn phát triển nông thôn với đô thị theo quy hoạch; xã hội nông thôn
dân chủ, ổn định, giàu bản sắc văn hóa dân tộc; môi trường sinh thái được bảo
vệ; an ninh trật tự được giữ vững; đời sống vật chất và tinh thần của người dân
ngày càng được nâng cao theo định hướng xã hội chủ nghĩa” [95]. Để đảm bảo
thực hiện được mục tiêu chung này, Chính phủ đã ban hành Bộ tiêu chí quốc gia
nông thôn mới bao gồm 5 nhóm nội dung được cụ thể bằng 19 tiêu chí với 39
chỉ số. Các nhóm nội dung bao gồm Quy hoạch; Hạ tầng kinh tế xã hội; Kinh
tế và tổ chức sản xuất; Văn hóa – xã hội – môi trường và Hệ thống chính trị.
Thực hiện Chương trình nông thôn thành công với Bộ tiêu chí quốc gia về nông
thôn mới là một chương trình phát triển tổng thể từ phát triển kinh tế – xã hội,
chính trị và an ninh quốc phòng đến vệ sinh môi trường.