Trong những năm qua, cùng với sự phát triển kinh tế – xã hội của đất
nước, hệ thống đô thị ở Việt Nam đã được mở rộng cả về quy mô và số lượng.
Theo số liệu thống kê của Bộ Xây dựng, tính đến tháng 12/20211, tổng số đô
thị cả nước là 869 đô thị, trong đó có 2 đô thị loại đặc biệt, 22 đô thị loại I, 32
đô thị loại II, 48 đô thị loại III, 91 đô thị loại IV và 674 đô thị loại V. Tỷ lệ đô
thị hóa đến tháng 6 năm 2022 đã đạt khoảng 41% với dân số đô thị khoảng 36,2
triệu người2.
Cùng với tốc độ tăng dân số đô thị, theo tính toán của Bộ Xây dựng, đến
năm 2020, nhu cầu cấp nước sinh hoạt đô thị đã tăng lên 9,4 – 9,6 triệu m3/ngày
và một lượng nước thải lớn cần xử lý tương ứng xấp xỉ 7 triệu m3/ngày. Theo
đó, nhu cầu vốn đầu tư cho cấp thoát nước đô thị càng lớn, lên tới 10,2 tỷ đô la
Mỹ cho 5 năm 2016-2020 [1]. Tuy vậy, hiện nay nguồn vốn đầu tư cho xây
dựng hệ thống cấp thoát nước ở nước ta chủ yếu từ vốn nhà nước (kể cả ngân
sách nhà nước và vốn viện trợ phát triển chính thức – ODA) chiếm khoảng 2/3
tổng vốn đầu tư trong ngành, trong khi vốn đầu tư từ khu vực tư nhân còn khá
nhỏ bé, thậm chí trong lĩnh vực thoát nước gần như không có. Bên cạnh đó,
cũng tương tự như tình trạng chung trong đầu tư công, đầu tư xây dựng ngành
nước từ vốn nhà nước cũng đối mặt với các vấn đề như thất thoát, lãng phí vốn
đầu tư, hiệu quả đầu tư thấp, công trình xây dựng dở dang hoặc xây dựng không
đưa vào sử dụng.