Ngày 30/01/1950, Liên bang CHXHCN Xô Viết (gọi tắt là Liên Xô) đã công nhận và chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao với nước Việt Nam DCCH. Sự kiện này đã đi vào lịch sử quan hệ song phương Nga – Việt Nam như một dấu mốc quan trọng, đặt nền móng cho tình hữu nghị bền chặt giữa hai dân tộc và quan hệ hợp tác sâu rộng, toàn diện giữa hai quốc gia. Trong 68 năm qua, quan hệ Liên Xô/Nga – Việt Nam tuy đã trải qua không ít thăng trầm, thay đổi trong lịch sử thế giới, lịch sử mỗi nước và trong mối quan hệ song phương, song mối quan hệ này đã ngày càng gắn bó, không ngừng phát triển. Bước sang những năm đầu của thế kỷ XXI, cùng với sự biến động phức tạp của thế giới và khu vực, tình hình Nga và Việt Nam có sự thay đổi toàn diện. Đối với Nga, từ khi Tổng thống V. Putin lên cầm quyền (năm 2000), Nga đã có điều chỉnh lớn trong chính sách đối ngoại. Nga chủ trương mở rộng quan hệ với các nước trên thế giới và thực hiện chính sách “Hướng Đông”, ưu tiên hợp tác với các nước trong khu vực CA – TBD, trong đó chú ý đến các nước ở ĐNA, đặc biệt là Việt Nam. Trong kỳ họp thứ bảy của Ủy ban Liên Chính phủ Nga – Việt Nam (12/2000), Nga khẳng đinh “Việt Nam là đối tác chiến lược của Nga, có vị trí quan trọng ở ĐNA và CA – TBD”[137, tr.5]. Còn đối với Việt Nam, công cuộc “Đổi mới” do ĐCS Việt Nam khởi xướng tại Đại hội VI (12/1986) đang được đẩy mạnh và phát triển. Việt Nam tiếp tục tăng cường hội nhập khu vực và quốc tế trên tinh thần Việt Nam sẵn sàng là bạn, là đối tác tin cậy của các nước trong cộng đồng quốc tế. Cùng với việc bình thường hóa quan hệ với Mỹ, tăng cường quan hệ với nhiều nước, Việt Nam không ngừng củng cố và phát triển mối quan hệ truyền thống với các nước đã từng giúp đỡ Việt Nam trong quá khứ. Trong số đó, phải kể đến quan hệ hữu nghị Nga – Việt Nam. Việc củng cố và tăng cường mối quan hệ với Nga góp phần tạo dựng uy tín và vị thế đối ngoại của Việt Nam trong quan hệ với các nước lớn, thuận lợi cho công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Sự chuyển biến nội tại của mỗi nước, cùng với sự biến động phức tạp của tình hình thế giới và khu vực, cả hai nước đều thực hiện đường lối đa phương hóa, đa dạng hóa, và đều có nhu cầu phát triển mối quan hệ hợp tác lên tầm đối tác chiến lược. Trong chuyến thăm chính thức nước Nga vào 10/9/2000, Thủ tướng Phan Văn Khải cũng đã khẳng định “Việt Nam luôn coi mối quan hệ với Liên bang Nga là một trong những định hướng ưu tiên chiến lược lâu dài trong đường lối đối ngoại của Việt Nam” [12, tr.1].