Trong thế giới hiện đại, khi chuyển dần sang nền kinh tế chủ yếu dựa
trên tri thức, trong xu thế toàn cầu hoá, hội nhập quốc tế, nguồn nhân lực, đặc
biệt là nguồn nhân lực chất lượng cao, ngày càng thể hiện vai trò quyết định
đối với sự phát triển kinh tế – xã hội của các quốc gia. Các lý thuyết tăng
trưởng kinh tế hiện đại chỉ ra rằng, để có thể tăng trưởng nhanh, ở mức cao,
mọi nền kinh tế phải dựa trên ít nhất ba trụ cột cơ bản: áp dụng công nghệ mới,
phát triển kết cấu hạ tầng hiện đại và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.
Trong đó quan trọng nhất cho sự tăng trưởng kinh tế bền vững chính là những
con người, đặc biệt là nguồn nhân lực chất lượng cao, tức là những con người
được đầu tư phát triển, có kĩ năng, kiến thức, tay nghề kinh nghiệm, năng lực
sáng tạo để trở thành nguồn vốn – vốn con người, vốn nhân lực. Bởi trong một
thế giới luôn bến động và cạnh tranh quyết liệt, phần thắng sẽ thuộc về những
quốc gia có nguồn nhân lực, có chất lượng, có môi trường pháp lý thuận lợi cho
đầu tư, có môi trường chính tri-xã hội ổn định.
Trong mối quan hệ với các nguồn lực vốn, tài nguyên, hạ tầng cơ sở,
khoa học công nghệ.và nguồn lực con người thì nguồn nhân lực (NNL) là
nguồn vốn quan trọng nhất. Đặc biệt, hiện nay trong bối cảnh toàn cầu hoá, hợp
tác quốc tế và cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 thì NLL được coi là nguồn vốn
quan trọng để nâng cao năng lực cạnh tranh cũng như tạo nên sức hút mạnh mẽ
của nguồn vốn đầu tư nước ngoài của mỗi quốc gia. NNL với yếu tố hạt nhân
là tri thức, trí tuệ tạo nên ưu thế so với các nguồn lực khác. Bởi vậy, NNL có
trình độ, tri thức, chuyên môn, kỹ năng, năng lực,. đáp ứng được yêu cầu của
thực tiễn toàn cầu hoá, hợp tác quốc tế và cuộc cách mạng công nghiệp 4.0
được coi là yếu tố tạo nên “quyền lực mềm” có ý nghĩa quyết định đến sức phát
triển, năng lực cạnh tranh, vị thế của các nền kinh tế trên bản đồ kinh tế thế giới
hiện nay.
Trong thời đại ngày nay, nền kinh tế thế giới đang có sự chuyển mình
mạnh mẽ sang nền kinh tế tri thức, vì thế chất lượng nguồn nhân lực đã trở
2
thành một trong những yếu tố quan trọng quyết định sự thành – bại, hưng thịnh
hoặc suy thoái của một nền kinh tế. Các nhà nghiên cứu cũng đã khẳng định,
chìa khoá cho sự tăng trưởng, nâng cao năng lực cạnh tranh hiện nay của các
nền kinh tế là cần có chiến lược về ứng dụng khoa học và công nghệ hiện đại,
xây dựng và hoàn thiện kết cấu hạ tầng hiện đại và phát triển nguồn nhân lực.
Trong ba trụ cột đó, NNL được coi là yếu tố then chốt tạo nên sức mạnh nội
sinh của một nền kinh tế phát triển năng động và bền vững. Thực tế chứng
minh rằng, một quốc gia có thể không giàu về tài nguyên, điều kiện thiên nhiên
không mấy thuận lợi, nhưng kinh tế có thể tăng trưởng nhanh, phát triển bền
vững nếu quốc gia đó có đường lối kinh tế đúng đắn, có phương pháp tổ chức
thực hiện thắng lợi đường lối đó; với đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý, đội ngũ
trí thức xứng tầm; lực lượng công nhân kỹ thuật tay nghề cao, đông đảo và có
các doanh nhân tài ba.
Để thực hiện thành công mục tiêu của sự nghiệp công nghiệp hóa,
hiện đại hóa (CNH, HĐH) đất nước ở Nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân
(CHDCND) Lào hiện nay, thì chất lượng nguồn nhân lực được coi là yếu tố
cốt lõi mang tính quyết định. Vì thế, Đảng Nhân dân Cách mạng (NDCM)
Lào chỉ rõ: “Con người là yếu tố quyết định cho sự phát triển và coi con
người là đối tượng ưu tiên của sự nghiệp phát triển. Việc phát triển đất nước
có hiệu quả hay không, ít hay nhiều đều phụ thuộc vào yếu tố con người”
[86, tr.56].
Trong văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Đảng NDCM Lào
khẳng định: “Phát triển NNL là yếu tố hàng đầu để nâng cao lực lượng sản xuất
và xây dựng nền kinh tế tri thức, trong đó phát triển NNL trở thành yếu tố
quyết định sự phát triển đất nước: tạo được nhân lực có tay nghề cao, có kỷ luật
và cần cù lao động” [88, tr.84].