Nghiên cứu được thực hiện nhằm khảo sát bệnh gạo trên cá tra và biện pháp phòng ngừa. Nghiên cứu được thực hiện với 24 ao nuôi cá tra từ tháng 04 năm 2013 đến tháng 12 năm 2015 ở tỉnh An Giang, Cần Thơ, Vĩnh Long. Kết quả thu mẫu cho thấy cá tra nhiễm bào nang gạo có vùng cơ bị mất cấu trúc và hoại tử, tế bào mô bị vi bào tử trùng Microsporidia ly giải hoàn toàn, có sự xuất hiện bào nang tiên khởi trong bó cơ. Vi bào tử trùng có cấu tạo bên ngoài hình quả lê hoặc hình trứng, kích thước rất nhỏ. Bên trong có sợi cực dạng xoắn rất khó phân biệt khi quan sát. Bên dưới sợi cực có không bào với kích thước bằng 1/3 chiều dài bào tử. Kết quả định danh bằng quan sát hình thái kết hợp giải trình tự gen xác định vi bào tử trùng là Kabatana sp. Kết quả nuôi cấy tế bào thận và sợi cơ trong môi trường L-15 khá tốt, sau 48 giờ nuôi cấy, tế bào thận gia tăng 16,44%. Kết quả cảm nhiễm vi bào tử trùng vào tế bào thận và cơ cho thấy sau 2 giờ cảm nhiễm, các tế bào bị vi bào tử trùng xâm nhập, lần lượt là 11,68±2,60% tổng số tế bào thận và 7,49±3,02% tổng số sợi cơ. Thời điểm 12 giờ sau cảm nhiễm, 100% các tế bào thận và sợi cơ bị vi bào tử trùng xâm nhiễm. Các hóa chất gồm ethanol, formalin nồng độ từ 40-70%; chlorine dioxide, hydrogen peroxide, chlorine, iodine nồng độ từ 0,1-0,7% có tác động ảnh hưởng đến vi bào tử trùng. Thời gian tác động đến vi bào tử trùng dao động từ 1,05-39,50 phút phụ thuộc vào nồng độ hóa chất. Ba loại thuốc albendazole, fumagillin và TNP-470 cũng có khả năng tác động lên bào tử của vi bào tử trùng. Thời gian albendazole tác động từ 3,20-11,75 giờ, fumagillin từ 4,03-13,67 giờ và TNP-470 từ 5,37-13,75 giờ. Kết quả xác định khả năng ức chế của thuốc lên vi bào tử trùng nhiễm trong tế bào thận/cơ cá tra cho thấy albendazole và fumagillin nồng độ 5 µg/ml có thể được áp dụng trong điều trị bệnh do vi bào tử trùng Kabatana sp. ký sinh trong cơ của cá