Cơ hoành và hệ thống các mạch máu trong ổ bụng
* Cơ hoành
Cơ hoành là một vách cơ hình vòm ngăn cách lồng ngực với ổ bụng.
Nguyên ủy cơ hoành bám quanh lỗ dưới lồng ngực bao gồm 3 phần: ức
hoành, dưới sườn và phần thắt lưng. Phần thắt lưng bám vào cột sống thắt
lưng bởi 2 trụ hoành trái và trụ hoành phải cùng với các dây chằng cung ở 2
bên cột sống. Cơ hoành có 3 lỗ chính cho thực quản, ĐM chủ, TM chủ đi qua,
trong đó lỗ ĐM chủ nằm thấp nhất và sâu nhất, lỗ này do hai trụ phải và trụ
trái giới hạn nên [18].
Ứng dụng trong quá trình lấy tạng: để bộc lộ ĐM chủ dưới cơ hoành
trong thì chuẩn bị mạch máu cần giải phóng kéo thực quản sang bên trái và
cắt 2 trụ hoành. Các sợi cân của cơ hoành dính trực tiếp vào TM chủ trên gan
do đó quá trình lấy gan không thể tách rời TM ra khỏi cơ hoành mà cần phải
lấy cùng một khối với cơ hoành sau đó phẫu tích tách cơ hoành khỏi TM chủ
trên bàn rửa tạng.
* Động mạch và tĩnh mạch chủ bụng
Sau khi chui qua lỗ ĐM chủ của cơ hoành, ĐM xuống bụng gọi là phần
bụng của ĐM chủ, tới ngang đĩa gian giữa các đốt sống thắt lưng IV và V thì
chia làm 3 ngành cùng: ĐM chậu chung phải, ĐM chậu chung trái và ĐM
cùng giữa. Trên đường đi ĐM cho các nhánh ĐM hoành, ĐM thắt lưng, ĐM
thân tạng, 2 ĐM thận ĐM mạc treo tràng trên, ĐM mạc treo tràng dưới, ĐM
tuyến thượng thận, các ĐM cho tinh hoàn ở nam và buồng trứng ở nữ [18].
Tĩnh mạch chủ dưới được tạo bởi 2 TM chậu chung ở sườn phải đốt
sống thắt lưng IV, chạy lên trên dọc theo sườn phải cột sống thắt lưng rồi chui
qua lỗ cơ hoành lên ngực, đổ vào tâm nhĩ phải. TM chủ dưới nhận máu từ các
tạng và thành bụng trên đường đi nó thu nhận các nhánh sau: các TM hoành
dưới; các TM thắt lưng; TM thắt lưng trên; các TM gan; các TM thận; TM
tinh hoàn phải và trái ở nam hay TM buồng trứng phải và trái ở nữ [18].
Ứng dụng: trong khi bộc lộ ĐM và TM chủ ở dưới thận tránh tổn
thương TM thắt lưng ở phía sau, gây chảy máu rất khó kiểm soát. Nên bộc lộ
thắt ĐM lách, ĐM mạc treo tràng dưới để giảm lượng dịch rửa không cần
thiết tới các cơ quan khác. Chú ý biến đổi ĐM cực dưới thận xuất phát thấp
hoặc xuất phát từ ĐM chậu để tránh làm tổn thương và xác định vị trí đặt
cannula rửa ĐM [19].