“Xây dựng nền nông nghiệp phát triển toàn diện theo hướng hiện đại,
bền vững, sản xuất hàng hoá lớn, có năng suất, chất lượng, hiệu quả và khả
năng cạnh tranh cao, bảo đảm vững chắc an ninh lương thực quốc gia cả trước
mắt và lâu dài” là mục tiêu, chiến lược phát triển nông nghiệp Việt Nam đến
2020 (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, 2009) [1].
Ngay từ những năm 1982, với nhiều dự án xây dựng các vùng sinh thái
nông nghiệp trên thế giới và Đông Nam Á, FAO đã đưa ra nhiều quy trình để
xác định cơ cấu mùa vụ cây trồng cho từng khu vực cụ thể nhằm đạt được các
mục đích chủ yếu (FAO, 2006) [51]:
– Xác định mức độ phù hợp với các điều kiện khí hậu từng vùng, nâng
cao khả năng khai thác và sử dụng tối đa các điều kiện khí hậu thời tiết thuận
lợi, giảm thiểu các tác động không thuận lợi trong từng vụ;
– Khai thác tối đa lợi thế của các loại đất ở từng vùng;
– Bảo đảm đạt hiệu quả kinh tế cao hơn với từng mức đầu tư cho từng
cơ cấu luân canh trên từng vùng đất cụ thể;
– Bảo đảm một nền nông nghiệp phát triển bền vững.
Để đạt được 4 mục tiêu trên, từng vùng phải xây dựng được cơ cấu luân
canh cây trồng hợp lý.
Cơ cấu cây trồng được hình thành từ điều kiện tự nhiên, kinh tế – xã hội
cụ thể và vận động theo thời gian. Một cơ cấu cây trồng hợp lý phải phù hợp
với điều kiện tự nhiên kinh tế – xã hội, thể hiện tính hiệu quả mối quan hệ
giữa các cây trồng được bố trí trên đồng ruộng, làm cho sản xuất ngành trồng
trọt phát triển toàn diện, mạnh mẽ vững chắc theo hướng sản xuất thâm canh
gắn với đa canh, sản xuất hàng hoá và có hiệu quả kinh tế cao (Lý Nhạc và
cộng sự, 1987) [24], (Đào Thế Tuấn, 1989) [39].