Trải qua nhiều thế kỷ hình thành và phát triển ngành khoa học kế toán, các
nguyên tắc kế toán chung được chấp nhận rộng rãi trên toàn thế giới đã được xác
định (Generally Accepted Accounting Principles – GAAPs). Trong bộ nguyên tắc đó,
lý thuyết và thực tiễn đã minh chứng nguyên tắc thận trọng vẫn luôn đóng vai trò
quan trọng và được đặc biệt quan tâm trong kế toán quốc tế nói chung và kế toán
Việt Nam nói riêng qua các thời kỳ. Việc thực hiện nguyên tắc này sẽ ảnh hưởng tới
tính trung thực, đáng tin cậy và hữu ích của các yếu tố trình bày trên BCTC, từ đó
ảnh hưởng tới chất lượng thông tin kế toán. Nguyên tắc này đòi hỏi việc kế toán các
nghiệp vụ kinh tế phải mang tính bảo thủ. Nghĩa là cần xem xét, cân nhắc và đưa ra
phán đoán cần thiết để lập các ước tính kế toán trong các điều kiện không chắc chắn.
Chính đặc tính về “thận trọng” trong thông tin kế toán có thể mang lại cả lợi ích
và hạn chế cho doanh nghiệp. Sự thận trọng trong kế toán là để cho tài sản và thu nhập
không bị đánh giá quá cao, và chi phí, nợ phải trả không bị đánh giá quá thấp. Hơn
nữa, với tốc độ phản ứng với những dấu hiệu thông tin tiêu cực và tích cực từ thị
trường (thông tin tích cực về tăng doanh thu hay tăng tài sản, chỉ được ghi nhận khi
có bằng chứng chắc chắn, còn thông tin tiêu cực về xuất hiện chi phí sẽ ghi nhận ngay
khi nhận thấy có khả năng xảy ra) sẽ giúp nhà đầu tư dự đoán và kiểm soát được rủi ro
tài chính, cảnh bảo những hao tổn hay bất lợi cho người sử dụng thông tin.