Xơgan là một bệnh lý thường gặp trong các bệnh đường tiêu hoá ở nước ta cũng nhưtrên thếgiới. Bệnh xơgan ảnh hưởng đến hàng trăm triệu người trên thếgiới và có xu hướng ngày càng gia tăng, là gánh nặng cho nền kinh tếvà xã hội. ỞMỹ, xơgan là nguyên nhân không ác tính gây tửvong hàng đầu trong các bệnh lý gan mật – tiêu hoá với tỉlệtửvong khoảng 30.000 người mỗi năm [120]. Riêng ởViệt Nam, chúng tôi chưa tìm thấy nghiên cứu nào vềdịch tễhọc bệnh xơgan nhưng với câu thành ngữcủa cha ông nói về các bệnh được xem là nan y: “phong, lao, cổ, lại” cũng có thểbiết xơgan (cổ) là một trong những bệnh khó điều trịkhá phổbiến từthời xa xưa. Bệnh nhân xơgan thường tửvong do các biến chứng của hội chứng tăng áp lực tĩnh mạch cửa. Một trong những biến chứng nặng, hay gặp và gây tửvong cao nhất là vỡgiãn tĩnh mạch thực quản dạdày do hậu quảcủa tăng áp lực tĩnh mạch cửa. Cùng với sựphát triển của nội soi tiêu hóa, một sốnghiên cứu gần đây cho thấy xơgan có liên quan đến sựhình thành và tiến triển của bệnh dạdày tăng áp cửa. Ngoài hình ảnh chủyếu của bệnh dạdày tăng áp cửa thường thấy trên nội soi là niêm mạc dạng khảm, tổn thương dạng vết trợt cũng được phát hiện ởdạdày bệnh nhân xơgan và được một sốtác giảxếp loại nhưlà một dạng của bệnh dạdày tăng áp cửa [40], [41], [42], [112]. Đểgiảm tỉlệtửvong trên bệnh nhân xơgan, việc điều trịdựphòng xuất huyết do vỡgiãn tĩnh mạch thực quản có vai trò rất quan trọng. Phương pháp đầu tiên là thuốc chẹn bêta không chọn lọc mà đứng đầu là propranolol. Nhiều nghiên cứu cho thấy propranolol làm giảm tỉlệxuất huyết tiên phát cũng như thứphát. Tuy nhiên, nhược điểm của propranolol là có thểcó một sốtác dụng phụlàm hạn chếsửdụng trong lâm sàng [32], [37], [45]. Mặt khác, một trong những phương pháp điều trị được sửdụng rộng rãi gần đây là thắt giãn tĩnh mạch thực quản bằng vòng cao su qua nội soi do có tính an toàn và hiệu quảcao [51], [134]. Tuy nhiên, một sốnghiên cứu cho thấy có sự 2 liên quan giữa phương pháp điều trịnày với tiến triển xấu của bệnh dạdày tăng áp cửa và sựhình thành giãn tĩnh mạch dạdày. Hậu quảlà sau khi giảm được tỉ lệxuất huyết do vỡgiãn tĩnh mạch thực quản, bệnh nhân có nguy cơxuất huyết do bệnh dạdày tăng áp cửa hoặc vỡgiãn tĩnh mạch dạdày [110], [125]. Do đó, việc kết hợp thuốc chẹn bêta không chọn lọc với thắt giãn tĩnh mạch thực quản có thểlàm tăng hiệu quả điều trịvà làm giảm biến chứng do thắt. Một sốnghiên cứu bước đầu cho thấy phương pháp điều trịkết hợp này có ưu thếhơn các phương pháp khác trong điều trịdựphòng xuất huyết tái phát do vỡgiãn tĩnh mạch thực quản và được các hiệp hội tiêu hóa và nghiên cứu bệnh gan trên thếgiới khuyến cáo sửdụng mặc dù cơsởkhoa học chưa được khẳng định chắc chắn [30], [61], [150], [157]. Qua quá trình tìm hiểu, chúng tôi thấy chưa có nhiều nghiên cứu trên thếgiới mà đặc biệt là ởViệt Nam đềcập đến hiệu quảphương pháp điều trị thắt giãn tĩnh mạch thực quản kết hợp propranolol trong dựphòng xuất huyết tái phát do vỡgiãn tĩnh mạch thực quản cũng nhưrất ít nghiên cứu vềtác động của phương pháp điều trịkết hợp này lên tiến triển của bệnh dạdày tăng áp cửa và giãn tĩnh mạch dạdày. Vì những lý do đó, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đềtài: “Nghiên cứu hiệu quảthắt giãn tĩnh mạch thực quản kết hợp propranolol trong dựphòng xuất huyết tái phát và tác động lên bệnh dạdày tăng áp cửa do xơgan” với những mục tiêu sau: 1. Khảo sát đặc điểm hình ảnh nội soi và mô bệnh học của bệnh dạdày tăng áp cửa ởbệnh nhân xơgan có xuất huyết do vỡgiãn tĩnh mạch thực quản. 2. Tìm hiểu đặc điểm và so sánh hiệu quảcủa phương pháp điều trịthắt giãn tĩnh mạch thực quản kết hợp propranolol với propranolol đơn thuần trong dự phòng xuất huyết tái phát do vỡgiãn tĩnh mạch thực quản ởbệnh nhân xơgan. 3. Đánh giá tác động của phương pháp điều trịthắt giãn tĩnh mạch thực quản kết hợp propranolol so với propranolol đơn thuần lên bệnh dạdày tăng áp cửa và giãn tĩnh mạch dạdày ởbệnh nhân xơgan.