Như những cường quốc công nghiệp khác về nhu cầu nhân lực, nguyên liệu, thị trường càng trở nên cấp thiết và Pháp đã có âm mưu xâm lược Việt Nam từ rất sớm thông qua hoạt động ngấm ngầm, liên tục của các thương nhân và giáo sĩ, thuộc Đoàn giáo sĩ Jésus và Hội Thừa sai; tiêu biểu là Alexandre de Rhodes (Prosper Cultru, 1910, p. 28). Trước sự đe dọa của chủ nghĩa đế quốc, vương triều Nguyễn – nhà nước phong kiến đương thời lúc bấy giờ trong quá trình xây dựng và củng cố chính quyền đã ra sức duy trì chế độ quân chủ chuyên chế, tập trung quyền lực với một hệ thống pháp luật khắt khe và thiếu linh hoạt, sáng suốt khi thi hành các chính sách như trọng nông ức thương, cấm truyền bá đạo Thiên Chúa; tăng cường quân sự để bảo vệ quyền lực và ra sức bóc lột tô thuế. Chính sách “bế quan tỏa cảng” làm cho việc buôn bán với nước ngoài bị sa sút dẫn đến sự đình đốn, kiệt quệ trầm trọng về mọi mặt của nền kinh tế tài chính.Những chính sách trên làm cho đời sống nhân dân cơ cực, suy giảm nội lực quốc gia, đất nước rơi vào cảnh lầm than, nhiều cuộc khởi nghĩa nông dân nổ ra tạo điều kiện cho các nước tư bản phương Tây xâm lược. Đầu thế kỷ XIX, thị trường của Pháp ở Ấn Độ và Trung Hoa là Vân Nam bị Anh phong tỏa, chận đường thông thương ở Hương Cảng (chiến tranh “Nha phiến” – 1842) nên Pháp buộc phải tìm đường khác từ Thái Bình Dương vào Vân Nam vì con đường ngắn nhất để đến Vân Nam là Việt Nam. Vì vậy, để thực hiện âm mưu trên, Pháp đã lợi dụng sự bất mãn của nhân dân với triều đình nhà Nguyễn nên đã có những hành động can thiệp, phá hoại về chính trị và khiêu khích về quân sự. Tiêu biểu: Pháp bắn phá các đồn lũy, phá hoại các đại bác của triều Nguyễn (26/9/1856); Montigny – Hải quân Pháp được điều sang Việt Nam, với thái độ ngang ngược, yêu cầu triều Nguyễn phải mở cửa tự do buôn bán và chấm dứt tình trạng cấm đạo, nếu không sẽ nổ súng tấn công. Bên cạnh đó, lấy danh nghĩa bảo vệ giáo sĩ và giáo dân bị đàn áp cùng việc cự tuyệt quan hệ thông thương của triều đình nhà Nguyễn (16/9/1856, 24/10/1856, 23/1/1857) do thất bại trong việc điều tra tình hình Việt Nam phục vụ cho mưu đồ bành trướng thế lực, Pháp tiến hành chiến tranh xâm lược Việt Nam.