Di dân là một hiện tượng xã hội phổ biến trong các quốc gia dân tộc và trên phạm vi toàn thế giới, có thể để lại nhiều hệ lụy xã hội và tác động trên nhiều lĩnh vực, chi phối đến sự phát triển và ổn định xã hội, trong đó có quá trình xây dựng quốc phòng, an ninh (QP, AN) của mỗi quốc gia. Việt Nam là một nước có tình hình di dân với nhiều đặc điểm khá nổi bật. Từ sau năm 1975 đến nay, di dân nội tỉnh, nội vùng, giữa các vùng miền, giữa đô thị và nông thôn, di dân ra nước ngoài diễn biến đa dạng, phức tạp cả về số lượng, quy mô và tính chất. Di dân đã tạo nên sự tăng giảm dân cư cơ học ở các địa phương, khu vực, các vùng miền, tạo nên sự xáo trộn về kinh tế, xã hội, văn hóa nhất định. Di dân tạo nên sự phân bố lại dân cư, đi kèm với nó là phân bố lại lực lượng lao động, tạo lợi thế cho khai thác tài nguyên, phát triển kinh tế, nhất là ở những nơi vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn, song di dân cũng đã và đang đặt ra nhiều vấn đề xã hội cần phải giải quyết. Là một hiện tượng xã hội, di dân chịu sự tác động mạnh mẽ của các yếu tố kinh tế – xã hội, đồng thời cũng để lại những hệ lụy kinh tế – xã hội với tính chất và mức độ khác nhau. Sự tác động, gây ra các hệ lụy kinh tế – xã hội của di dân không đơn thuần chỉ là tác động đến xã hội theo chiều cơ cấu (nhân khẩu, mật độ dân số ) mà còn tác động tới tất cả các lĩnh vực kinh tế – xã hội (thị trường lao động, văn hóa, môi trường, trật tự, trị an, ) ở các cấp độ khác nhau. Trong sự tác động nhiều chiều, nhiều cấp độ của di dân đến các lĩnh vực của đời sống xã hội, có sự tác động đến lĩnh vực QP, AN. Sự biến động về cấu trúc xã hội do di dân mang lại ảnh hưởng nhất định đến xây dựng về mặt chính trị – tinh thần, về mặt huy động lực lượng và các tiềm lực cho củng cố quốc phòng, bảo đảm an ninh của đất nước. Các thế lực thù địch với đất nước ta đã và đang ra sức lợi dụng tình trạng di dân để cài cắm, móc nối, tạo dựng lực lượng, gây dựng cơ sở chống đối và tận dụng những kẽ hở trong quản lý di dân để kích động và chia rẽ, tạo dựng những sự kiện làm mất ổn định về kinh tế, chính trị, xã hội, tha hóa văn hóa. Các vụ bạo động chính trị ở Tây Nguyên (2001, 2004), gây rối ở Mường Nhé – Điện Biên, Lai Châu (2011) vừa qua đều có nguyên nhân từ di dân.