Khả năng sinh sản là chức năng quan trọng của người phụ nữ, một trong
những yếu tố quyết định khả năng sinh sản đó là số lượng và chất lượng các
nang noãn còn lại ở buồng trứng – hay còn gọi là dự trữ buồng trứng [1],[2].
Dự trữ buồng trứng giảm dần theo tuổi và bị tác động bởi các yếu tố như gen,
môi trường hay những bệnh lý của buồng trứng và những phương pháp điều
trị tác động lên buồng trứng [3],[4],[5]. Trong khi đó, cùng với sự phát triển
của xã hội, ngày càng có nhiều phụ nữ mong muốn có con ở lứa tuổi lớn hơn
và khoảng cách giữa các lần sinh dài hơn, nghĩa là người phụ nữ mong muốn
có con ở độ tuổi mà dự trữ buồng trứng đã suy giảm nhiều hoặc còn trẻ tuổi
nhưng không biết thực trạng về dự trữ buồng trứng của mình. Chính vì vậy,
việc xác định dự trữ buồng trứng có vai trò rất quan trọng để đánh giá, tiên
lượng khả năng sinh sản của người phụ nữ nhằm tư vấn cho họ thời điểm có
thai thích hợp giúp bảo tồn khả năng sinh sản của mình [1],[2],[3],[6].
Lạc nội mạc tử cung (LNMTC) là một bệnh lý phụ khoa thường gặp,
chiếm khoảng 10% phụ nữ trong độ tuổi sinh sản và chiếm đến 50% phụ nữ
hiếm muộn, trong đó nang LNMTC tại buồng trứng là hình thái LNMTC
thường gặp, chiếm khoảng 17% – 44% những bệnh nhân có LNMTC và
chiếm khoảng 35% những trường hợp u buồng trứng lành tính [7]. Bệnh lý
LNMTC ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của người bệnh với biểu
hiện chính là đau với nhiều hình thái và mức độ khác nhau và vô sinh, do đó
đã được khuyến cáo chỉ nên điều trị khi có triệu chứng đau hoặc vô sinh với
mục tiêu giảm đau, tăng khả năng có thai, giảm mức độ diễn tiến và tái phát
của bệnh [8],[9],[10],[11]. Với nang LNMTC tại buồng trứng, mặc dù phương
pháp điều trị hiệu quả nhất vẫn đang được bàn cãi nhưng mổ nội soi bóc nang
LNMTC được chấp nhận và ứng dụng rộng rãi [12]. Tuy nhiên, phẫu thuật này
có thể làm mất những nang trứng từ đó ảnh hưởng đến dự trữ buồng trứng và
khả năng sinh sản [13],[14],[15]. Chính vì vậy, cho đến nay giải pháp ngoại
khoa trong điều trị nang LNMTC vẫn còn rất nhiều tranh cãi đặc biệt là tiêu
chuẩn nào mới nên phẫu thuật, nhưng có một điểm chung là trước khi đi đến
quyết định cần có sự thảo luận kỹ với bệnh nhân về lợi ích và nguy cơ giảm dự
trữ buồng trứng khi lựa chọn phương pháp điều trị [8],[9],[10],[11].
Có rất nhiều test được dùng để đánh giá dự trữ buồng trứng, tuy nhiên
cho đến nay Hormone kháng ống Muller (Anti – Mullerian Hormone – AMH)
và siêu âm đếm số nang thứ cấp (Antral Follicle Count – AFC) được coi là 2
test có giá trị nhất trong đánh giá dự trữ buồng trứng, trong đó AMH được coi
là có nhiều ưu việt hơn AFC vì AMH có giá trị dự báo sớm nhất đồng thời
không phụ thuộc vào chu kỳ kinh nguyệt cũng như không bị ảnh hưởng bởi
việc có lạc nội mạc tử cung, hay tiền sử phẫu thuật tại buồng trứng
[16],[17],[18]. Trên thế giới, đã có những nghiên cứu đánh giá sự thay đổi của
dự trữ buồng trứng sau mổ bóc nang LNMTC bằng một số test khác nhau và
AMH cũng được thấy là test có giá trị nhất [19],[20],[21],[22]. Tuy nhiên, dự
trữ buồng trứng thay đổi như thế nào, phụ thuộc vào những yếu tố gì, diến
biến sau mổ ra sao và có dự báo được không vẫn là những câu hỏi đang được
quan tâm nghiên cứu. Ở Việt Nam, chưa có nghiên cứu theo dõi dọc nào về
lạc nội mạc tử cung và dự trữ buồng trứng. Chính vì vậy, đề tài nghiên cứu
“Đánh giá sự thay đổi dự trữ buồng trứng bằng Anti – Mullerian Hormone
(AMH) sau mổ nội soi bóc nang lạc nội mạc tử cung tại buồng trứng” được
tiến hành với mục tiêu:
1. Đánh giá sự thay đổi dự trữ buồng trứng bằng AMH sau mổ nội soi
bóc nang LNMTC 1tháng, 3 tháng, 6 tháng.
2. Xác định một số yếu tố liên quan đến sự thay đổi nồng độ AMH sau mổ
nội soi bóc nang LNMTC.