Viêm tai giữa mạn tính (VTG mt) là tình trạng viêm kéo dài trên 3
tháng của tai giữa [1], [2]. Theo WHO, tỷ lệ bệnh dao động từ 1 đến 4 % tùy
từng khu vực, ở Việt Nam là 3 – 5% và vùng núi phía bắc vào khoảng 2 – 5%
[3], [4]. Thuật ngữ viêm tai giữa mạn tính nguy hiểm dùng để gọi những VTG
mt có ăn mòn xương và tổ chức xung quanh, có thể gây biến chứng nguy
hiểm, không tự khỏi, không đáp ứng với điều trị nội khoa, chỉ định phẫu thuật
(PT) gần như tuyệt đối, nghiên cứu đề cập đến viêm tai cholesteatoma và túi
co kéo độ IV (không kiểm soát được, coi là tiền cholesteatoma) [5], [6], [7].
Trước đây, khi nói đến viêm tai cholesteatoma ta thường nghĩ đến tổn
thương viêm dạng u bọc mềm gây phá hủy và xâm lấn rộng vùng chũm, nhiều
bệnh nhân (Bn) đến điều trị trong giai đoạn hồi viêm với các biến chứng nặng
như viêm màng não, áp xe não, viêm tĩnh mạch bên Ngày nay kinh tế xã
hội phát triển, trình độ dân trí được nâng cao, hệ thống y tế được cải thiện và
ngành tai mũi họng được hiện đại hóa nên VTG mt nguy hiểm được chẩn
đoán sớm hơn khi tổn thương còn nhỏ và kín đáo, viêm tai cholesteatoma với
các biến chứng nặng, nguy hiểm ngày càng ít đi. Thêm vào đó, chụp cắt lớp
vi tính (CLVT) xương thái dương cho phép đánh giá tương đối chính xác vị
trí, mức độ tổn thương (khu trú hay lan rộng), hiện tượng ăn mòn xương, cấu
trúc xương chũm, đặc điểm sào bào [8], [9], [10].
Sự thay đổi về bệnh học và tiến bộ trong chẩn đoán VTG mt nguy hiểm
thúc đẩy những cải tiến trong điều trị. Với những tổn thương nguy hiểm trên
nền sào bào nhỏ, xương chũm đặc ngà các PT tiệt căn xương chũm (TCXC)
đường vào sau tai và trước tai tạo ra hốc mổ an toàn, rộng rãi nhưng lại quá
lớn so với tổn thương và có nhiều điểm bất tiện, còn PT xương chũm kỹ thuật
kín lại khó thực hiện, nguy cơ tai biến cao, sẽ rất nguy hiểm nếu Bn không tái
khám định kỳ và mổ thì 2 khi ngờ tái phát cholesteatoma [11].
PT mở sào bào đường xuyên ống tai với kính hiển vi được công bố bởi
Holt J.J. vào năm 2008 [12], so với đường vào sau tai và trước tai thì đây là
đường ngắn nhất để mở trực tiếp vào sào bào, hạn chế khoan vỏ xương chũm
lành. Nội soi được ứng dụng vào PT tai (năm 1990) muộn hơn nhiều so với
kính hiển vi (năm 1950) nhưng với đầu soi bé và trường quan sát rộng, nó dần
trở thành phương tiện hữu hiệu để thực hiện các PT đường trong tai và xuyên
ống tai [13]. Năm 2009 Nguyễn Tấn Phong và năm 2010 Tarabachi M. đã
công bố những công trình độc lập về ứng dụng nội soi trong PT mở thượng
nhĩ, sào đạo, sào bào đường xuyên ống tai [14], [15]. Tiếp tục đường PT này
để hạ thấp tường dây VII, Nguyễn Tấn Phong (2010), Tarabachi M. (2013) đã
hoàn thiện PT XC có hạ thành ống tai, trên cơ sở đó PT NS TCXC đường
trong ống tai được hình thành [16], [17].
Theo những nghiên cứu khảo sát, PT NS TCXC đường trong ống tai
phù hợp với VTG mt có cholesteatoma và túi co kéo độ IV trên nền xương
chũm đặc, sào bào nhỏ. PT tạo ra hốc mổ nhỏ nhưng vẫn đảm bảo kiểm soát
bệnh tích và dẫn lưu, thời gian hồi phục nhanh hơn, tính thẩm mỹ cao, vẫn có
thể giữ và cải thiện thính lực. Với mục đích hoàn thiện hơn về lý luận, chỉ
định và kỹ thuật phẫu thuật để có thể áp dụng phổ biến trong chuyên khoa tai
mũi họng chúng tôi thực hiện đề tài : “Đánh giá kết quả phẫu thuật nội soi
tiệt căn xương chũm đường trong ống tai ở bệnh nhân viêm tai giữa mạn
tính nguy hiểm” nhằm hai mục tiêu:
1. Mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của bệnh nhân viêm tai
giữa mạn tính nguy hiểm.
2. Đánh giá kết quả phẫu thuật nội soi tiệt căn xương chũm đường
trong ống tai ở bệnh nhân viêm tai giữa mạn tính nguy hiểm.