Chợ không chỉ là nơi giao lưu, trao đổi, mua bán hàng hóa, mà còn hàm chứa
nhiều khía cạnh của đời sống xã hội, văn hóa. Nghiên cứu chợ giúp chúng ta hiểu
thêm về đời sống kinh tế của nhân dân, qua đó có thể lý giải nhiều vấn đề liên quan
đến văn hóa ứng xử và sinh hoạt của người dân các vùng miền. Với những vai trò và
ý nghĩa trong đời sống, chợ đã và đang thu hút được sự quan tâm nghiên cứu của các
nhà khoa học thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau như: Sử học, Kinh tế học, Dân tộc học,
Văn hoá học, Xã hội học Riêng đối với Sử học, chợ từ lâu đã nhận được sự quan
tâm nghiên cứu của nhiều nhà khoa học, đặc biệt là các nhà nghiên cứu lịch sử Cổ –
Trung đại Việt Nam. Bởi, hơn ở đâu hết, chợ cùng với đình, chùa, làng xã chính là
những nơi còn in dấu đậm nét về truyền thống văn hóa của nhân dân từ xa xưa. Như
vậy, về mặt khoa học, nghiên cứu chợ mang nhiều ý nghĩa quan trọng và thiết thực,
là một vấn đề có tính cấp thiết và hoàn toàn có cơ sở để đi vào nghiên cứu chuyên
sâu.
Trên thực tế các chợ hiện nay đang phát huy vai trò tích cực trước hết là trên
lĩnh vực kinh tế, trao đổi, mua bán hàng hóa. Mặc dù trong đời sống hiện đại xuất
hiện nhiều loại hình thương mại mới như mua bán tại các siêu thị, cửa hàng tiện ích,
mua bán qua các kênh truyền hình, thương mại điện tử, mua bán hàng qua các nền
tảng ứng dụng Zalo, Facebook trên internet Nhưng hoạt động mua bán tại các chợ
không vì thế mà giảm sút, nó vẫn giữ vai trò chủ đạo trong thương mại. Theo số liệu
của Tổng cục Thống kê, tính đến hết năm 2020, trên cả nước có 8.581 chợ đang hoạt
động [167, tr.622]. Tính chung trên cả nước, giá trị hàng hóa dịch vụ qua hệ thống
chợ chiếm hơn 40%. Số lượng chợ gấp gần 13 lần các loại hình thương mại khác.
Tổng số người buôn bán tại các chợ là hơn 2 triệu người, riêng các chợ khu vực
nông thôn chiếm 78,35% tổng số chợ. Vì vậy, một yêu cầu thực tiễn đặt ra là cần có
quy hoạch tổng thể hệ thống chợ trên quy mô toàn quốc cũng như ở từng địa
phương. Để làm được việc này, trước hết phải nghiên cứu đầy đủ, sâu sắc về các chợ
xưa và nay làm cơ sở cho việc lập quy hoạch. Việc nghiên cứu chợ cũng mang ý
nghĩa thực tiễn.