Vấn đề giáo dục nói chung và GDĐH nói riêng ở Việt Nam từ xưa cho tới nay đã có nhiều công trình nghiên cứu như các luận văn, luận án, các đề tài NCKH, sách chuyên khảo, đề án. Dưới các khía cạnh và mức độ nghiên cứu khác nhau về 4 vấn đề nổi bật của GDĐH hiện nay là về quy mô, cơ cấu; về chất lượng; về hoạt động quản lý nhà nước và hoạt động hợp tác quốc tế. Có thể liệt kê các công trình tiêu biểu có liên quan đến luận án như:
Công trình nghiên cứu “Đổi mới giáo dục đại học Việt Nam” của tác giả Bành Tiến Long (2005) tác giả đã khái quát cụ thể yêu cầu của việc đổi mới GDĐH Việt Nam trên cơ sở phân tích những hạn chế, bất cập còn tồn tại trong GDĐH, tập trung vào công tác đào tạo, hợp tác quốc tế, nghiên cứu khoa học dưới góc độ của một nhà khoa học và quản lý giáo dục. Tác giả đưa ra nhiều vấn đề cần đổi mới GDĐH ở Việt Nam, cụ thể: 1- xây dựng và phát triển đội ngũ GV có trình độ chuyên môn cao, phong cách giảng dạy tiên tiên, hiện đại, có đạo đức, lương tâm nghề nghiệp; 2- Đổi mới cơ chế tài chính giáo dục đại học nhằm đa dạng hóa nguồn lực và hiệu quả đầu tư; 3- Đổi mới cơ chế quản lý theo hướng dịch vụ hóa tránh mâu thuẩn lợi ích và quản lý chồng chéo [64].
“Về khuôn mặt mới của giáo dục đại học Việt Nam” của Phạm Phụ (2005) bao gồm những bài báo, kiến nghị, tham luận, phản biện, trả lời phỏng vấn của báo chí, các bài viết của tác giả cho các hội nghị, hội thảo được tập hợp lại. Nội dung các bài viết bao gồm rất nhiều các vấn đề trong giáo dục đại học, từ cơ cấu hệ thống, tổ chức quản lý, chương trình đào tạo, phương pháp giảng dạy, quy mô và chất lượng, tuyển sinh đại học.cho đến kinh tế – tài chính đại học, cơ chế thị trường, công bằng xã hội trong GDĐH [71].
Cuốn sách “Đổi mới GDĐH từ ý tưởng đến thực tiễn” (2021) của Đặng Ứng Vận là tổng hợp có chọn lọc các bài viết, ý kiến phát biểu của tác giả tại các hội nghị, hội thảo, bàn tròn tư vấn.với 5 chủ đề liên quan đến đổi mới GDĐH bao gồm: ý tưởng đổi mới; kinh tế thị trường và cách mạng công nghiệp 4.0; quản trị đại học; các trường ngoài công lập; chất lượng đầu vào cho GDĐH [105]. Một cuốn sách khác của tác giả“Phát triển giáo dục đại học trong nền kinh tế thị trường” của Đặng Ứng Vận (2007), được viết trên cơ sở kết quả đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ do tác giả làm chủ biên. Trong cuốn sách chuyên khảo này tác giả đã trình bày khá đầy đủ, chi tiết những quan điểm, luận cứ về GDĐH, tình hình phát triển GDĐH trên thế giới cũng như thực tiễn phát triển GDĐH ở Việt Nam thông qua một số ví dụ điển hình. Từ đó đưa ra các giải pháp phát triển GDĐH Việt Nam trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa [104].