Thuế và hệ thống thuế là rất cần thiết trong xây dựng đất nước và thúc đẩy phát
triển kinh tế, đặc biệt là với các quốc gia đang phát triển (Bautigam và cộng sự, 2008).
Mục tiêu quan trọng của quản lý thuế là đảm bảo sự tuân thủ thuế tự nguyện của người
nộp thuế. Nhưng trên thực tế, một số cá nhân có xu hướng tránh xa trách nhiệm thuế
của mình (Kirchler và cộng sự, 2014). Vì thế, quản lý thuế sẽ tập trung vào việc phòng
ngừa, phát hiện và giảm thiểu các hành vi không tuân thủ của người nộp thuế để gia
tăng hành vi tuân thủ thuế (trong kê khai, nộp các tờ khai và nộp thuế). Do đó, việc chỉ
ra các yếu tố ảnh hưởng tích cực và tiêu cực đến hành vi TTT của người nộp thuế sẽ
giúp phòng ngừa và giảm thiểu hành vi không tuân thủ thuế, gia tăng tuân thủ thuế ở
người nộp thuế. Vì vậy, trong nhiều thập kỷ đã qua và cho đến những năm gần đây,
hướng nghiên cứu nhằm chỉ ra ảnh hưởng của các yếu tố đến hành vi TTT của người
nộp thuế vẫn là chủ đề có sức hút và được các nhà nghiên cứu tiếp tục thực hiện (Xem
bảng 3 – Phụ lục 01).
Allingham và Sandmo (1972), Alm (1991), Clotfelter (1983), Eriksen và Fallan
(1996), Evans và cộng sự (2005) và Kirchler (2007) là một số nghiên cứu trước về tuân
thủ thuế ở các nước phát triển với việc sử dụng lý thuyết răn đe kinh tế và mô hình
Allingham và Sandmo (1972) về tuân thủ thuế trong nghiên cứu về ảnh hưởng của các
yếu tố đến hành vi TTT của người nộp thuế. Tuy nhiên, sự răn đe của thể chế dẫn đến
chi phí quản lý cao hơn, dễ bị tham nhũng (Muthukrishna và cộng sự, 2017) và thậm
chí có thể làm giảm việc tuân thủ thuế (Slemrod và cộng sự, 2001; Bergman và
Nevarez, 2006). Vì thế, bên cạnh các biến số kinh tế, các biến phi kinh tế là những yếu
tố quan trọng quyết định hành vi TTT (Muehlbacher và cộng sự, 2011; Kirchler và
cộng sự, 2008) và được nhiều nghiên cứu áp dụng. Tuy nhiên, kết quả tổng quan nghiên
cứu các công trình có liên quan (mà tác giả có thể tiếp cận) chỉ ra: (i) các yếu tố ảnh
hưởng đến hành vi TTT của người nộp thuế chưa hoàn toàn thống nhất về các yếu tố
ảnh hưởng đến hành vi TTT của NNT (thông thường với mục tiêu nghiên cứu, khung
lý thuyết áp dụng mà các tác giả sử dụng các yếu tố khác nhau – Xem bảng 3