Tài chính vi mô là một trong những công cụ quan trọng hỗ trợ giảm nghèo và
phát triển xã hội ở nhiều nơi trên thế giới. Các tổ chức tài chính vi mô (TCTCVM)
hướng đến những đối tượng khách hàng chưa tiếp cận được khu vực tài chính chính
thức thông qua các phương pháp tiếp cận sáng tạo. Đặc trưng của các TCTCVM là:
cung cấp các dịch vụ tài chính chủ yếu cho các đối tượng khách hàng yếu thế đi kèm
với các dịch vụ phi tài chính khác như giáo dục, chăm sóc sức khỏe. góp phần giải
quyết các vấn đề xã hội, nâng cao dân trí, cải thiện sức khỏe người dân và thúc đẩy
bình đẳng giới. Điểm hấp dẫn của các TCTCVM là sứ mệnh vì người nghèo và phát
triển xã hội (Armendáriz & Morduch, 2005; Ledgerwood & cộng sự, 2013).
TCTCVM hoạt động không vì lợi nhuận nhưng để thực hiện được sứ mệnh lâu
dài, duy trì sự bền vững trên thị trường và không gián đoạn hoạt động, bản thân
TCTCVM phải tự bền vững về hoạt động và tài chính. Do vậy, bên cạnh mục tiêu xã
hội, mục tiêu tài chính (được đánh giá bởi mức độ sinh lợi) cũng rất quan trọng đối với
các TCTCVM.
Về mặt lý luận, thứ nhất, lợi nhuận là điều kiện tiên quyết cho ngành TCVM
cạnh tranh đồng thời cũng là nguồn vốn rẻ mà không có một tổ chức nào có thể thu hút
được từ nguồn vốn bên ngoài (Gitman, 2007). Lợi nhuận của các TCTCVM được coi
là một nguồn vốn chủ sở hữu quan trọng vì lợi nhuận sẽ được tái đầu tư và điều này có
thể thúc đẩy sự ổn định tài chính. Thứ hai, xét về lịch sử, các TCTCVM phần lớn được
tài trợ thông qua các khoản tài trợ và trợ cấp của Chính phủ nhưng trong những năm
gần đây, các nguồn quỹ mới đã xuất hiện xuất phát từ nhiều tổ chức trong đó chủ yếu
là các tổ chức tài chính quốc tế và các quỹ đầu tư tư nhân thường được mô tả là tập
trung vào mức độ sinh lợi của TCTCVM (Ghosh & Tassel, 2011). Khi TCTCVM
chứng minh được rằng hoạt động của mình có thể tạo ra lợi nhuận thì sẽ thu hút được
nhiều nguồn tài trợ bên ngoài hơn. Thứ ba, ở cấp độ vĩ mô, một ngành TCVM có khả
năng tự sinh lợi cũng sẽ có những đóng góp có ý nghĩa cho sự ổn định của hệ thống tài
chính tổng thể.