2.1.2. Khái niệm bào chữa bắt buộc trong Tố tụng hình sự Việt Nam
Khái niệm bào chữa trong tố tụng hình sự bao hàm nhiều khía cạnh đa dạng. Nó không chỉ đơn thuần là quyền của người bị buộc tội mà còn là một hoạt động tố tụng nhằm bảo vệ lợi ích hợp pháp của họ, bao gồm chứng minh sự vô tội, giảm nhẹ tội hoặc bảo vệ các quyền khác. Đồng thời, bào chữa cũng được hiểu như một chế định đảm bảo QBC và là một nguyên tắc cốt lõi trong Tố tụng hình sự. Khái niệm về bào chữa bắt buộc mở rộng hơn, bao gồm cả trách nhiệm và nghĩa vụ của Nhà nước và các tổ chức liên quan, tạo nên một hệ thống phức tạp sẽ được làm rõ dưới đây:
+ Thứ nhất: Về quyền của chủ thể bị buộc tội trong bào chữa bắt buộc Quyền bào chữa bắt nguồn từ nguyên tắc quyền được xét xử công bằng (the right to a fair trial), một tập hợp các biện pháp bảo đảm quá trình xét xử côngminh. Quyền này bao gồm các yếu tố như bình đẳng trước tòa án (equality before a court), suy đoán vô tội (presumption of innocence), và không áp dụng hồi tố (prohibition of ex post facto laws). Dù là quyền cơ bản của con người, khái niệm “công bằng” thường mang tính trừu tượng, bởi mỗi cá nhân có sự khác biệt rõ rệt về nhận thức, tâm lý, hoặc thể chất, dẫn đến để có được sự “công bằng” trong hoạt động tố tụng thì cần phải có những điều kiện, cách thức áp dụng cho từng đối tượng khác nhau trong những tình huống cụ thể.
QBC của những người bị buộc tội trong trường hợp bào chữa bắt buộc là một phần của quyền được xét xử đúng đắn, được quốc tế công nhận và bảo vệ bởi các quy định nhân quyền và thông lệ quốc tế. Quyền này bao gồm việc có người bào chữa trong các giai đoạn trước xét xử và tại tòa án, đặc biệt trong các vụ án nghiêm trọng, phức tạp hoặc khi người bị buộc tội thuộc các nhóm yếu thế như trẻ vị thành niên, người khuyết tật, hoặc những người bị hạn chế khả năng tự bào chữa. Ủy ban Nhân quyền Quốc tế và Tòa án Nhân quyền Châu Âu đã khẳng định tầm quantrọng của quyền này và nó được tích hợp vào hệ thống pháp luật hình sự quốc tế. Trên thế giới, quyền bào chữa của các đối tượng này còn bao gồm việc cung cấp..