Năm 1986 quyết định Đổi mới của Đảng ta được xem là bước ngoặt quan
trọng trong công cuộc xây dựng đất nước và mở cửa hội nhập quốc tế. Điều này
mở ra nhu cầu khám phá, tìm hiểu, giao lưu giữa các nền văn hóa đa dạng trên
thế giới. Vấn đề bảo vệ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc được quan tâm và
chú trọng. Trong bối cảnh này, Việt Nam xác định những giá trị văn hóa của
các cộng đồng dân tộc không chỉ khẳng định sự bền vững và phát triển của đất
nước mà còn phản ánh bản sắc dân tộc. Chính vì vậy, Hội nghị lần thứ 4 của
Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa VII (1993) đề ra phương hướng xây
dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Đặc biệt, Hội
nghị lần thứ 5, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa VIII (1998) thông qua
Nghị quyết về xây dựng, phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản
sắc dân tộc, thống nhất và đa dạng trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam. Nghị
quyết này trở thành kim chỉ nam trong sự phát triển văn hóa của Việt Nam gắn với
việc gìn giữ và phát huy nền văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc, cũng như tiếp thu
những tinh hoa tiên tiến của thời đại. Tinh thần của Nghị quyết này tiếp tục được
kế thừa và hoàn thiện trong các kỳ Đại hội từ VIII đến XIII.
Trong bối cảnh của hội nhập quốc tế và trước những nhu cầu mới của xã hội
từ thời kỳ Đổi mới, ngày càng nhiều cơ quan có nhiệm vụ thực hiện các chính
sách của Nhà nước như bảo tàng, các trường, viện liên quan đến văn hoá trăn
trở tìm tòi và áp dụng các biện pháp để khôi phục, tạo dựng, bảo vệ bản sắc văn
hoá tộc người. Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam (DTHVN) ra đời ngay sau Đổi
mới vào cuối những năm 90 của thế kỷ XX và phát triển mạnh mẽ trong thập
niên đầu của thế kỷ XXI. Đây cũng là giai đoạn nghiên cứu dân tộc học ở Việt
Nam có xu thế chuyển dần sang cách tiếp cận nhân học, quan tâm đến chủ thể
văn hóa để thể hiện quan điểm của cộng đồng. Chính vì thế ngay trong thời kỳ
đầu Bảo tàng DTHVN đã xác định hướng đi trong việc nghiên cứu, sưu tầm,
trưng bày, trình diễn văn hóa các dân tộc.