Hội nhập kinh tế quốc tế đã và đang là xu thế của thời đại, diễn ra ngày càng sâu rộng trên nhiều lĩnh vực. Trong xu thế đó, Việt Nam cũng đã mở cửa hội nhập và thu đƣợc nhiều thành công, nhất là trong lĩnh vực kinh tế. Tuy nhiên, càng phát triển các quốc gia càng phụ thuộc lẫn nhau. Để nắm bắt đƣợc những cơ hội cũng nhƣ chủ động đối phó với các thách thức trong quá trình hội nhập, Việt Nam cần cải thiện cán cân thanh toán quốc tế. Cán cân thanh toán quốc tế nói chung và cán cân thƣơng mại nói riêng luôn là biến số kinh tế vĩ mô quan trọng đối với việc hoạch định chiến lƣợc, chính sách phát triển kinh tế của mỗi quốc gia. Giữ vị trí quan trọng nhất trong cán cân thanh toán quốc tế, cán cân thƣơng mại thâm hụt thƣờng dẫn đến thâm hụt cán cân thanh toán quốc tế. Do đó, thâm hụt thƣơng mại lâu dài với mức độ lớn dễ gây ra khủng hoảng cán cân vãng lai, nguy hại tới an ninh tài chính quốc gia. Theo số liệu Tổng cục Thống kê, cán cân thƣơng mại của Việt Nam thƣờng xuyên trong tình trạng thâm hụt. Trong 10 năm trở lại đây, thâm hụt thƣơng mại đỉnh điểm lên tới 18 tỷ USD (năm 2008), gấp gần 90 lần mức thâm hụt 201 triệu USD của năm 1999. Khi nền kinh tế thế giới bắt đầu lâm vào khủng hoảng cũng là lúc nhiều cam kết của Việt Nam về việc gia nhập WTO phải triển khai, điều đó đã tác động lớn đến cán cân thƣơng mại của Việt Nam. Đặc biệt, năm 2009, tỷ lệ thâm hụt so với GDP khá cao, có thể gây ra mất cân đối kinh tế vĩ mô trong ngắn hạn. Vì vậy, ngoài việc thấy rõ thực trạng cán cân thƣơng mại của đất nƣớc, Việt Nam cần phải kịp thời đƣa ra các biện pháp khắc phục trên cơ sở nhận dạng đúng bản chất của thâm hụt cán cân thƣơng mại.