Mỗi làng quê của người Việt khi nhắc đến đều gắn với hình ảnh cây đa, bến
nước, sân đình, đồng lúa hay những dòng sông bao quanh làng, những hình ảnh
này đã quá quen thuộc đối với những người xa quê khi nhớ về quê hương của
mình. Văn hoá làng được hình thành trên cơ sở những hoạt động lao động sản
xuất, sinh hoạt phong tục tập quán truyền thống lễ hội, hệ thống di tích cũng như
hệ thống nhà ở dân dụng tại làng. Đối với mỗi làng do tác động của nền kinh tế
những giá trị văn hoá có những đặc trưng riêng.
Nhà ở cổ truyền – nhà ở truyền thống của các dân tộc là một trong những đối
tượng nghiên cứu phức tạp và quan trọng nhất trong văn hoá vật. Nhà ở như là một
phức hợp sinh hoạt văn hoá của các cư dân hay cũng có thể nói nhà ở là một không
gian văn hoá. Đây là một di sản kiến trúc khổng lồ, l à nguồn tài nguyên du lịch
phong phú đầy tiềm năng lại chưa được quan tâm khai thác một cách đầy đủ và hệ
thống.
Hơn nữa trong bối cảnh quá trình đô thị hoá diễn ra mạnh mẽ hiện nay sự
phát triển cũng đi đôi với nguy cơ mất mát các giá trị văn hoá truyền t hống nếu
không được giữ gìn. Mỗi làng xã có giá trị văn hoá lâu đời đã bị mai một và quy
trình này ngày càng phổ biến và lan rộng.
Đồng thời du lịch trong những năm gần đây có những bước phát triển mạnh
mẽ là một trong những ngành kinh tế mũi nhọn của nền kinh tế quốc dân đóng góp
vào sự phát triển chung của đất nước. Không chỉ là nguồn thu ngoại tệ quan trọng
du lịch còn tạo việc làm cho hàng chục vạn lao động trực tiếp và hàng triệu lao
động gián tiếp trong xã hội. Ngoài ra du lịch còn thúc đẩy nhiều ngành kinh tế
khác cùng phát triển tạo nên một diện mạo mới cho nền kinh tế Việt Nam
Bắc Ninh là một vùng đất hội tụ của nhiều dấu tích văn hoá và tôn giáo lớn,
là vùng đất tổ của những làn điệu dân ca Quan họ đặc trưng tiêu biểu cho loại hình
dân ca trữ tình Bắc Bộ, mang đậm bản sắc vùng miền. Bắc Ninh còn là quê hương
của chùa tháp, lễ hội và các sinh hoạt văn hoá cổ truyền là địa phương có nhiều
ngành nghề thủ công nổi tiếng cả nước. Đặc biệt ngôi nhà dân gian ở Bắc Ninh đã
cất lên tiếng nói những giá trị tinh hoa của kiến trúc nhà ở dân gian truyền thống
Bắc Bộ, những giá trị không chỉ để lại bài học thiết thực cho kiến trúc hiện đại mà
những giá trị đó là kết tinh của nền văn hoá dân tộc Việt Nam, là nguồn tài nguyên
du lịch đầy tiềm năng.
Cùng với đó kiến trúc nhà ở dân gian truyền thống của người Việt ở đồng
bằng Bắc Bộ là một di sản kiến trúc văn hoá khổng lồ nên người viết không thể
khai thác hết tất cả vào nghiên cứu của mình mà chỉ đưa ra ba làng để nghiên cứu
đó là làng Mái, làng Lim, làng Diềm – Bắc Ninh.
Chính vì vậy với mong muốn được đóng góp một phần công sức nhỏ bé của
mình vào việc bảo tồn những giá trị kiến trúc văn hoá nhà ở dân gian truyền thống
của người Việt ở đồng bằng Bắc Bộ người viết đã chọn đề tài “ Khai thác giá trị
kiến trúc nhà ở của nguời Việt từ truyền thống đến hiện đại ở một số làng vùng
đồng bằng Bắc Bộ để phục vụ hoạt động du lịch (nghiên cứu trường hợp làng Mái,
làng Lim, làng Diềm – Bắc Ninh) cho công trình nghiên cứu khoa học đầu tay của
mình. Để du lịch phát triển bền vững thu hút nhiều khách du lịch nước ngoài đến
với Việt Nam cần tìm thêm những nguồn tài nguyên du lịch mới, qua tìm hiểu có
thể thấy những giá trị kiến trúc trong văn hoá cư trú ở mỗi làng quê Việt là nguồn
tài nguyên du lịch đầy tiềm năng cần khai thác có hiệu quả.