Xuất hiện gần giữa thế kỷ XX, diễn biến qua hai giai đoạn: • Giai đoạn 1: Ngân hàng thương mại phát triển trở thành ngân hàng phát hành tiền. • Giai đoạn 2: Biến ngân hàng phát hành thành ngân hàng Trung ương thông qua việc Nhà nước quốc hữu hóa ngân hàng để biến ngân hàng phát hành thuộc sở hữu tư nhân thành ngân hàng Trung ương thuộc sở hữu Nhà nước. Một ngân hàng thương mại nào đó chiếm một vị trí quan trọng trong hệ thống ngân hàng được Nhà nước giao phó nghiệp vụ phát hành tiền → ngân hàng phát hành. Sau khủng hoảng kinh tế 1929-1933, chính phủ các nước tăng cường hiệu lực quản lý và điều tiết vĩ mô của họ trong nền kinh tế. Điều này dẫn đến tiến trình biến ngân hàng phát hành thành ngân hàng Trung ương.