1. Đặt vấn đề. Năm 2008 – 2009 là một năm đánh dấu sự kiện về thủ đô Hà Nội được mở rộng trở thành một trong 17 thủ đô có diện tích tự nhiên lớn nhất thế giới vì thế Hà Nội nói chung và Việt Nam nói riêng đang đứng trước một cơ hội lớn để phát triển kinh tế ngày một mạnh mẽ hơn thì bên cạnh nó là những thách thức không nhỏ được đặt ra.Giao thông vận tải là một vấn đề bức xúc hiện nay đang có tính thời sự nóng bỏng đặc biệt là ở một thành phố lớn như Hà Nội Với những thuộc tính vốn có, vận tải hành khách công cộng ở nước ta bằng xe buýt trong thời kì đổi mới đã có tốc độ phát triển nhanh chóng, góp phần thoả mãn nhu cầu đi lại của người dân trên địa bàn thành phố Hà Nội cũng như các thành phố trong cả nước. Có thể nói vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt có xu hướng phát triển nhanh nhất và giữ vai trò quan trọng bậc nhất trong vận tải hành khách công cộng tại thời điểm hiện nay trên địa bàn thành phố Hà Nội cũng như một số thành phố khác trên cả nước. Trong những năm gần đây, nhờ áp dụng các thành tựu khoa học kỹ thuật vào trong cuộc sống, đời sống vật chất và tinh thần của người dân được nâng cao. Kéo theo đó sự đòi hỏi về chất lượng dịch vụ ngày càng cao.Cũng như ở các nước phát triển khác trên thế giới, tình trạng người dân ở các tỉnh ngoài đổ vào các thành phố lớn tìm việc làm và sinh sống đang gây cho các thành phố một áp lực lớn về tăng dân số, về đầu tư cơ sở hạ tầng. Mặt khác giao lưu kinh tế giữa các khu vực phát triển ngày càng đa dạng và phong phú theo cơ chế thị trường.bên cạnh đó nhu cầu đi lại vào các ngay lễ,ngày nghỉ như đi chơi,du lịch nghỉ mát cũng ngày càng được chú trọng đến. Vì vậy nhu cầu đi lại giữa Thủ đô Hà Nội và các tỉnh lân cận là khá lớn tuy nhiên việc không quan tâm đúng mức đến sự phát triển giao thông công cộng trong một thời gian dài đã tạo cho người dân có thói quen sử dụng phương tiện giao thông cá nhân mà quên đi VTHKCC. Với sự gia tăng bùng phát số lượng phương tiện giao thông cá nhân đặc biệt là xe máy trong khi cơ sở hạ tầng giao thông không đáp ứng kịp đó là nguyên nhân gây ra ách tắc một cách phổ biến và kéo theo là tai nạn giao thông và ô nhiễm môi trường. VTHKCC đóng vai trò hết sức quan trọng trong quá trình phát triển Kinh Tế – Văn Hóa – Xã Hội của thủ đô. Hiện nay phương thức vận tải HKCC chủ yếu của thành phố Hà Nội, đó là xe buýt nhưng việc quy hoạch mở tuyến để đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân trên địa bàn chưa thực sự hiệu quả dẫn tới việc quy hoạch chồng chéo giữa các tuyến làm cho hệ số trùng lặp tuyến trên các đoạn đường là cao cho nên nó gây ra hậu quả năng lực vận chuyển còn dư mà nhu cầu đi lại của người dân không đáp ứng đủ.VTHKCC bằng xe buýt hiện nay đã đáp ứng được trên 10% nhu cầu đi lại của người dân mỗi năm.Để VTHKCC đáp ứng được từ 25-30% trong năm 2010 và 50-60% trong năm 2020(Theo báo cáo tóm tắt Chiến lược phát triền giao thông vận tải Việt Nam đến năm 2020 của bộ GTVT) thì chúng ta cần phải quan tâm một cách đúng đắn đến VTHKCC. Chính vì vậy mà quy hoạch tuyến, lựa chọn các phương thức vận tải trong đô thị là hết sức phức tạp và quan trọng làm sao để cho việc quy họach đó nó vừa đồng bộ với các phương thức vận tải khác mà vẫn đáp ứng đủ nhu cầu đi lại của người dân. Ở đây, đề tài nghiên cứu của cá nhân em muốn đưa ra là nghiên cứu thiết kế tuyến VTHKCC bằng xe buýt trên hướng tuyến Bến xe Phùng – Bến xe Yên Nghĩa. Trên hướng tuyến Bến xe Phùng – Bến xe Yên Nghĩa hiện tại cũng đã có khá nhiều tuyến hoạt động chủ yếu là từ Nhổn đến Bxe Mỹ Đình và Trên Quốc Lộ 6,tại Bến xe Phùng hiện tại chỉ có tuyến 20 (Phùng – Kim Mã) và Bxe Yên Nghĩa có 4 tuyến là: 02,21,27,214. Tuy nhiên do nhu cầu đi lại trên hướng tuyến này là rất cao, các tuyến trên hướng thường xuyên bị quá tải đặc biệt là tuyến 20,27,32. Trên hướng Bến xe Phùng – Bxe Yên nghĩa hiện nay có cơ sở hạ tầng, kỹ thuật có đủ khả năng đáp ứng sự hoạt động của VTHKCC bằng xe buýt một cách thuận tiện ( bề rộng mặt đường từ 4 – 8m (một chiều), chất lượng mặt đường khá tốt ). Điều này dự báo khả năng phát triển của tuyến buýt “Bến xe Phùng – Bến xe Yên Nghĩa ’’ có nhiều tiềm năng phát triển ở hiện tại và cả trong tương lai. Chính vì thế em đã lựa chọn và tiến hành nghiên cứu thiết kế tuyến VTHKCC bằng xe buýt “Bến xe Phùng – Bến xe Yên Nghĩa”. 2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài. Đối tượng nghiên cứu: – Phân tích và đánh giá hiện trạng mạng lưới tuyến VTHKCC của tuyến Bxe Phùng – Bxe Yên Nghĩa,chỉ rõ sự thiếu hụt về khả năng vận chuyển của tuyến – Dự báo nhu cầu đi lại của hành khách trên hành lang tới năm 2015. Phạm vi nghiên cứu. – Nghiên cứu về không gian : Địa bàn Hà Nội đặc biệt trên tuyến Bxe Phùng – Bxe Yên Nghĩa – Nghiên cứu về thời gian : Nghiên cứu và dự báo nhu cầu đi lại trên tuyến tới năm 2015 để lựa chọn phương tiện cho tuyến. 3. Mục đích và mục tiêu nghiên cứu của đề tài. Mục đích nghiên cứu – Giải quyết nhu cầu đi lại của người dân trên tuyến làm sao : Nhanh chóng, thuận tiện và an toàn. – Đồng thời cũng giải quyết một phần giảm thiểu tình trạng tai nạn giao thông và ô nhiễm môi trường trong đô thị – Tiết kiệm chi phí cho xã hội. Tạo thói quen sử dụng phương tiện VTHKCC cho người dân ở khu vực ngoại ô thành phố. Mục tiêu nghiên cứu – Xác định hiện trạng hệ thống VTHKCC trong đô thị – Thu thập các thông tin số liệu về nhu cầu đi lại của người dân trên tuyến. – Dự báo nhu cầu đi lại của hành khách trên tuyến. – Dựa vào dự báo luồng hành khách từ năm 2010 tới năm 2015 để xác định phương tiện vận tải cho từng giai đoạn. 4. Phương pháp nghiên cứu. – Tham khảo các tài liệu nghiên cứu sẵn có gồm các tài liệu của Viện chiến lược phát triển GTVT(số liệu về điều kiện kinh tế xã hội của Hà Nội mới cũng như trên tuyến mình nghiên cứu,số liệu về xe buýt ),của viện GTVT(các bài giảng QHGTVT,Vận tải và quản lý vận tải )các đồ án năm trước – Phương pháp khảo sát thực địa: xem xét tình hình khu vực xem có bao nhiêu điểm thu hút,điều tra hiện trạng về cơ sở hạ tầng tại tuyến đó – Phương pháp phân tích tổng hợp dùng phần mềm hỗ trợ như:Word,Excel. 5. Nội dung báo cáo của đồ án. Chương I: Cơ sở lý luận về quy hoạch tuyến VTHKCC trong thành phố. Chương II: Hiện trạng VTHKCC bằng xe buýt ở Hà Nội và dự báo nhu cầu vận tải trên tuyến bến xe Phùng – Bxe Yên Nghĩa Chương III: Đề xuất phương án mở tuyến : Bến xe Phùng – Bxe Yên Nghĩa