Đến thế kỉ XIX,chủ nghĩa tư bản ở Tây Âu và Bắc Mỹ phát triển rất nhanh,uy hiếp ngày càng mạnh các nước chậm phát triển. Châu Phi và châu Á trở thành đối tượng xâm lược chủ yếu. Chủ nghĩa tư bản chuyển từ tự do cạnh tranh sang giai đoạn độc quyền (đế quốc chủ nghĩa). Cuộc chạy đua tìm kiếm thị trường mới, xâm chiếm thuộc địa, phân chia thế giới giữa các nước tư bản lớn ngày càng gay gắt, quyết liệt. Các nước phát triển đều trở thành thuộc địa hoặc nửa thuộc địa của các nước đế quốc. Hệ thống thuộc địa trở thành một trong những cơ sở quan trọng nhất cho sự tồn tại của chủ nghĩa đế quốc. Sự thống trị tàn bạo của chúng làm cho đời sống nhân dân lao động các nước trở nên cùng cực. Mâu thuẫn giữa các dân tộc thuộc địa với chủ nghĩa đế quốc dẫn đến phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc diễn ra mạnh mẽ ở các nước thuộc địa, phụ thuộc.