Đất đai là sản phẩm của thiên nhiên ban tặng cho con người, là tài nguyên quý
giá của mọi quốc gia, là điều kiện tiên quyết của mọi quá trình sản xuất. Đất đai là
thành phần quan trọng của môi trường sống, là địa bàn sinh sống của dân cư, là nơi
xây dựng các cơ sở kinh tế, văn hoá-xã hội, quốc phòng an ninh. Bởi vậy việc sử
dụng đất đai có hiệu quả và bảo vệ nguồn tài nguyên đất đai bền vững, lâu dài là vô
cùng cần thiết.
Đối với ngành công nghiệp và xây dựng thì đất đai là địa điểm, là chỗ đứng, là
nền tảng không gian để thực hiện quá trình lao động. Nhưng đặc biệt đối với ngành
nông nghiệp, đất đai không chỉ là nơi để thực hiện quá trình sản xuất mà còn là công
cụ lao động – là tư liệu sản xuất chủ yếu đặt biệt và không thể thay thế được, như
C.Mác đã nói: “Không kể bản thân con người và lao động của họ, đất đai là tư liệu sản
xuất quan trọng mức độ cao nhất, là tư liệu sản xuất duy nhất đặc biệt.” (“Các học
thuyết về giá trị thặng dư”, Tư bản, quyển 4, tập 2).
Ngày nay, nước ta đang bước vào thời kỳ CNH-HĐH đất nước nhiệm vụ đặt ra
cho nền sản xuất nông nghiệp và nền kinh tế nông thôn nói chung rất lớn. Một xu
hướng có tính quy luật là phát triển nông nghiệp luôn diễn ra theo hướng tập trung
hoá, chuyên môn hoá trên cơ sở tập trung nhất định về quy mô diện tích ruộng đất.
Bên cạnh đó diện tích đất đai dành cho sản xuất nông nghiệp ngày càng bị thu hẹp do
đất dành cho các hoạt động phi nông nghiệp ngày càng tăng. Do đó sự tập trung ruộng
đất cho phát triển của một nhóm hộ nông dân này tất yếu sẽ kéo theo sự giảm bớt đất
đai của nhóm nông hộ khác. Điều này sẽ dẫn đến sự phân hoá giàu nghèo giữa các hộ
nông dân. Yêu cầu đặt ra là làm sao nâng cao hiệu quả sử dụng đất đai, đặc biệt là
những hộ có ít đất sản xuất.
Việt Nam có tổng diện tích đất đai tự nhiên 32,924.1 nghìn ha, là nước có quy mô
trung bình, xếp thứ 59 trong tổng số 200 nước trên thế giới. Nhưng chúng ta lại có dân
số đông, đứng thứ 13 trên thế giới nên bình quân diện tích đất đai trên đầu người thấp
Đại học Kinh tế Huế2
(0,45ha/người). Hiện nay nước ta đang ở trong thời kỳ điều chỉnh mạnh cơ cấu kinh tế
và công nghiệp, dịch vụ Với yêu cầu phát triển kinh tế ở mức độ cao sẽ càng gây áp
lực mạnh mẽ đến việc khai thác và sử dụng đất