Thẩm quyền xét xử theo sự việc của Toà án nhân dân (TAND) là một trong những quy định trung tâm của chế định thẩm quyền xét xử của Tòa án. Việc quy định đúng đắn thẩm quyền xét xử theo sự việc các vụ án hình sự (VAHS) của TAND có vai trò quan trọng trong việc thực hiện tốt các nhiệm vụ tố tụng. Đồng thời, thẩm quyền xét xử theo sự việc các VAHS của TAND cũng là cơ sở để xác định thẩm quyền của các cơ quan tiến hành tố tụng khác, tiết kiệm chi phí cho những người tham gia tố tụng, cơ quan tiến hành tố tụng, Nhà nước và toàn xã hội trong quá trình giải quyết vụ án. Có thể nói thẩm quyền xét xử theo sự việc của TAND luôn là quy định được quan tâm hàng đầu ngay từ khi bắt đầu nghiên cứu, xây dựng và hoàn thiện các quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự (BLTTHS). Chiến lược cải cách tư pháp đã được Đảng và Nhà nước Việt Nam khởi xướng từ lâu được coi là nhân tố quan trọng thúc đẩy quá trình xây dựng Nhà nước Pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Nghị quyết 08 ngày 2/1/2002 của Bộ chính trị về một số nhiệm vụ trọng tâm công tác tư pháp trong thời gian tới, và nhất là Nghị quyết 49 ngày 2/6/2006 của Bộ chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020 đã tạo ra sự chuyển biến đồng bộ. Theo đó, đối với công tác xét xử của Tòa án thì tiếp tục “phân định các thẩm quyền xét xử của Tòa án nhân dân. Từng bước mở rộng thẩm quyền xét xử sơ thẩm của Tòa án nhân dân cấp huyện trên cơ sở kiện toàn tổ chức đội ngũ cán bộ cho Tòa án cấp này. Kiện toàn đến đâu mở rộng thẩm quyền xét xử đến đó”. So với BLTTHS năm 1988, BLTTHS năm 2003 về thẩm quyền xét xử của TAND cấp huyện được mở rộng hơn nhiều. Tuy nhiên, BLTTHS năm 2003 vẫn quy định thẩm quyền xét xử sơ thẩm thuộc về cả Tòa án cấp huyện và Tòa án cấp tỉnh. Do vậy, việc xác định thẩm quyền xét xử theo sự việc các VAHS của TAND cấp huyện tạo điều kiện cho việc xác định thẩm quyền xét xử sơ thẩm các VAHS của TAND cấp tỉnh. Thẩm quyền xét xử theo sự việc của TAND cấp huyện được quy định một cách hợp lý, chặt chẽ thì phần lớn tội phạm xảy ra sẽ được xử lý kịp thời, phát huy được tác dụng giáo dục, răn đe, góp phần bảo vệ trật tự xã hội. Thực tế hiện nay, khi thực hiện thẩm quyền xét xử theo sự việc các VAHS của TAND cấp huyện còn có nhiều vướng mắc do nhiều nguyên nhân khác nhau.