Công đoàn là tổ chức chính trị – xã hội rộng lớn của giai cấp công nhân và người lao động. Công đoàn có vị trí rất quan trọng, cùng với cơ quan nhà nước, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội chăm lo bảo vệ quyền lợi của cán bộ công nhân viên chức và những NLĐ khác xây dựng và bảo vệ tổ quốc, tham gia quản lý nhà nước và xã hội, tham gia kiểm tra, giám sát hoạt động của các cơ quan nhà nước, tổ chức kinh tế, giáo dục cán bộ, công nhân viên và những NLĐ khác xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Theo pháp luật hiện hành công đoàn có thẩm quyền như sau: 1. Quyền tham gia với cơ quan nhà nước và đại diện của người sử dụng lao động thảo luận các vấn đề về quan hệ lao động: Đây là thẩm quyền của hệ thống công đoàn các cấp, biểu hiện rõ nét của mối quan hệ trong cơ chế ba bên. Sự tham gia này của tổ chức công đoàn đảm bảo ngay từ chính sách, pháp luật, quy định của Nhà nước nói chung (được quy định tại Điều 4 Luật công đoàn năm 1990, Điều 156 BLLĐ sửa đổi, bổ sung), doanh nghiệp nói riêng được xây dựng, ban hành đã thể hiện mối quan hệ hợp tác, sự tôn trọng của các đối tác với tổ chức công đoàn, qua đó quyền và lợi ích của NLĐ được thừa nhận và bảo đảm thực hiện. 2. Quyền tham gia kiểm tra, giám sát việc thi hành các quy định của pháp luật lao động: Đây là một trong những nhóm quyền thể hiện chức năng tham gia vào hoạt động quản lí của tổ chức công đoàn. Vấn đề này đã được quy định tại Điều 12, khoản 3 Điều 181 BLLĐ sửa đổi, bổ sung; và khoản 3 Điều 6, Điều 9 Luật công đoàn năm 1990. Nó bao gồm tất cả các lĩnh vực trực tiếp hoặc gián tiếp liên quan tới quan hệ lao động (hợp đồng lao động, kỷ luật lao động, thời giờ làm việc và nghĩ ngơi, tiền lương, an toàn lao động, về sinh hoạt lao động, bảo hiểm xã hội ). Đối tượng tham gia rộng rãi bao gồm tất cả các đơn vị tổ chức, doanh nghiệp có thuê mướn, sử dụng lao động. Hình thức thực hiện cũng đa dạng, công đoàn có thể tự mình tổ chức việc kiểm tra, giám sát (Khoản 3 Điều 6 Luật công đoàn) hoặc phối hợp với các cơ quan hữu quan (Khoản 4 Điều 6 Luật công đoàn; Điều 189 Bộ luật lao động sửa đổi bổ sung). Pháp luật cũng tạo điều kiện thuận lợi cho quyền kiểm tra, giám sát của công đoàn được thực hiện (quy định tại khoản 2, khoản 3 Điều 9 Luật công đoàn).