Tính chất đặc thù của các quan hệ hôn nhân và gia đình là các quan hệ nhân thân và quan hệ tài sản gắn liền với các chủ thể nhất định, không thể tách rời, không có tính đền bù ngang giá. Chính sự giàng buộc này làm nảy sinh các quyền và nghĩa vụ pháp lý giữa họ với nhau mà trong đó quan hệ tài sản của vợ chồng là một chế định pháp lý không thể thiếu trong pháp luật Hôn nhân và Gia đình. Mặt khác mỗi một cá nhân trong xã hội không chỉ gắn bó với gia đình của mình bởi tính chất cộng đồng dựa trên tình cảm gắn bó hai vợ chồng trong hôn nhân, mà còn bằng tính độc lập của mỗi người với tư cách là thành viên của xã hội. Do đó, trong đời sống gia đình, ngoài các các quan hệ tình cảm giữa vợ và chồng, còn có những quan hệ xã hội gắn bó với người vợ, người chồng với thân thuộc, bạn bè và đồng nghiệp của mình. Những quan hệ này về mặt nào đó phải dựa trên những điều kiện vật chất nhất định. Do đó luật Hôn nhân và Gia đình Việt Nam bên cạnh việc quy định quyền sở hữu chung hợp nhất còn thừa nhận quyền có tài sản riêng của vợ, chồng.Việc ghi nhận này dựa trên những cơ sở lý luận và thực tiễn sau đây.